Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

cha-noq

Aytilishi

Etimologiyasi

CHANOQ ' koʻsakning har bir xonasi'. Yigit ch a-nohlardan toshib chihhan paxtalarni koʻrdi-—yu, .. (Mirzakalon Ismoiliy). Qadimgi turkiy tilda ' yogʻochni oʻyib ishlangan tuzluq va shu kabi idish',

' kosa' maʼnosini anglatgan bu ot (Devon, I, 362) asli chanaq tarzida talaffuz qilingan. Chanaq soʻzi asli yasama boʻlib, 'oʻy—', 'chuqurcha qosil qil-' maʼnosini anglattan chana— feʼlidan (КРС, 844) —q qoʻshimchasi bilan yasalgan; keyinchalik oʻzbek tilida birinchi boʻgʻindagi a unlisi ä unlisiga, q undoshi oldidagi a unlisi â unlisiga almashgan: chana- + q = chanaq > chänâq. Maʼno taraqqiyoti natijasida bu soʻzning ' idish' maʼnosi asosida ¹ koʻz kosasi va boshqa kosa — simon narsa', shu jumladan 'koʻsakning har bir xona — si' maʼnosi yuzaga kelgan (КРС, 844). 'Koʻz kosasi' maʼnosi, albatta, 'koʻsakning har bir xonasi' maʼno — sidan oldin paydo boʻlgan, OʻTILda (II, 354) nimagadir bu maʼnolar teskari joylangan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Koʻsakning har bir xonasi. ◆ Gʻoʻzalar boʻliq, har bitta chanoq piyoladek boʻlib ochilib turibdi. S. Siyoyev, „Otliq ayol“ .

2 Bosh kosasi, koʻz kosasi va umuman kosachasimon suyaklar. ◆ Chanoq suyagi. m U [Bashirjon].. eshigiga kalla chanogʻi hamda ilik suyagi tushirilgan temir uycha panasiga oʻtdi. N. Aminov, Qahqaqa. Uning [Ahmad-oxunning] koʻz soqqalari chanogʻidan chiqayoz-gandi. K. Yashin, Hamza.

3 Tegirmonning doʻlidan don tushib tu-radigan tarnovsimon qismi.

4 shv. Chigʻanoq.

Sinonimlari

Antonimlari

ЧАНОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

chanoq
1 долька хлопковой коробочки; paxta tersang toza ter, chanogʻida qolmasin если собираешь хлопок, собирай аккуратно, чтобы хлопок не оставался в коробочках;
2 мельничная воронка;
3 обл. = chigʻanoq;
4 таз (кости таза); кость с чашевидной выемкой; bosh chanogʻi черепная коробка; koʻz chanogʻi глазница, глазная орбита; ◆ Qumlarda hayvon suyaklari, odam ~lari yotardi (Ж. Шарипов, «Хоразм») В песках лежали кости животных, тазовые кости людей.

chanoq