Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

chi-niq-moq

Aytilishi

Etimologiyasi

CHINIQ- ¹ har qanday ogʻir sharoitga chidamlilik qobiliyatini hosil qil-'. U koʻylaksiz edi, oftobda ch i n i q i b pishgan badani ter bilan yaltirardi (Sharof Rashidov). Bu feʼl qadimgi turkiy tildagi chïn sifatining ' ishonchli', ' talab darajasidagi' maʼno — sidan (ДС, 148: chïn 4) -(ï)q qoʻshimchasi bilan yasalgan; keyinchalik ï unlilarining qattiqlik belgisi yoʻqol-gan: chïi + ïq = chïnïq— > chiniq—. Chiniq- feʼli qadimgi turkiy tilda ' haqiqiy boʻl—', ' chin chiq-' maʼ-nolarini anglatgan (Devon, II, 132); turkiy tillarning keyingi taraqqiyot bosqichida bu feʼl ' bardoshli boʻl-', ' qiyinchiliklarga koʻnik-' maʼnolarini anglata bosh — lagan (ССТТН, I, 489; КРС, 889).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Mehnat yoki jismoniy tarbiya bilan oʻz organizmining har qanday ogʻir sharoitga, kasallik va shu kabilarga bardosh berish qobiliyatini oshirmoq; toblanmoq, pishiqmoq. Mehnatda chinikkanning rangi toza boʻladi. "Qoʻshiqlar". U koʻylaksiz edi, oftobda chinikib pishgan badani ter bilan yaltirardi. Sh. Rashidov, Boʻrondan kuchli.

2 koʻchma Amaliy ish, tajriba jarayonida yetilmoq, toblanmoq. Doʻstlik sinovda chi-niqadi. Maqol. m Uning [qizning] muhab-bati ayriliqda chinikdi. Gazetadan.

Sinonimlari

Antonimlari

ЧИНИҚМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

OʻTIL

Feʼl

chiniqmoq chiniqmoq

Tillar

Turkcha: dayanıklığı artmak

Ruscha _ru

chiniqmoq
закаляться, привыкать к трудностям жизни и работы; kurashda chiniqqan закалённый в борьбе; "Obdan chiniqqan yigit, unga berilgan ovqat behuda ketmaydi", - deb oʻylaydi u (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») «Парень он привыкший к трудностям, (так что) хлеб, которым я его буду кормить, даром не пропадёт», - подумал он.

chiniqmoq