chiroq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

chi-roq

Etimologiyasi

CHIROQ Bu ot ПРСda [cheraġ ] shaklida (162), ТжРСda charog shaklida (438) keltirilgan; oʻzbek tiliga tojikcha shakli birinchi boʻgʻinidagi a tovushini i tovushiga, oxiridagi g tovushini q tovushiga almashtirib olingan (lekin amadda q tovushi emas, g tovushi aytiladi ). Bu ot 'qorongʻilikni yoritish uchun ishlatiladigan asbob', 'lampa' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, II, 372).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

f. £ I j-j. — chiroq

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Xonani, joyni yoritish uchun xizmat qiladigan uy-roʻzgʻor asbobi; lampa. ◆ Jin chiroq. Neon chirok. Osma chirokBashirjon elektr chi-roklari porlab turgan katta yoʻldan yurish-ga istihola kilibmi.. oʻzini qorongʻilik koʻyniga urdi. N. Aminov, „Qahqaha“ . Uning [oʻtovning] ichi issik, lampa chirok charogʻon kilib turardi. Gazetadan.

2 Mashina, televizor, radio va sh.k. ning yonib turuvchi qismi. Mashina motori gurul-lab, chiroklari asfalt yoʻl, restoran devor-larini piypaslab oʻtdi. S. Nurov, Maysa-larni ayoz urmaydi.

3 koʻchma Farzand yoki yaqin odam. Chi-rokkinam, shunday yomon tush koʻrdim. "Yusuf va Ahmad". ◆ Oʻgʻil tugul, yoʻkdir-da biror qi-zim, Chambilda chiroqsiz oʻtganman oʻzim. "Nu-rali" .

Ichiga chiroq yoqsa yorishmaydi Juda xafa, tushkun kayfiyatda. Dildorning ichi chirok yoksa yorishmas, hamma narsaga befark edi. "Saodat". Chirogʻini yoqmoq Marxumdan keyin uning uy-joyini obod qilib, xotirasini asramoq. ◆ Oʻgʻil yoqqan chiroqni qiz ham yoqar. Maqol . Sh'1' -Mendan keyin chirogʻimni yoqadi-gan shu nabiram, — dedi kampir. "Yoshlik".

    joyini oʻzgartirish ning chiroq

	birlik	koʻplik
Bosh kelishik	chiroq	chiroqlar
Qaratqich kelishigi	chiroqning	chiroqlarning
Joʻnalish kelishigi	chiroqga	chiroqlarga
Tushum kelishigi	chiroqni	chiroqlarni
O‘rin-payt kelishigi	chiroqda	chiroqlarda
Chiqish kelishigi	chiroqdan	chiroqlardan
Vosita kelishigi	chiroqla	chiroqlarla

Antonimlari

ЧИРОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Ot

chiroq (koʻplik chiroqlar)

Tillar

• Turkcha: lâmba

Ruscha _ru

chiroq
1 светильник, лампа; ◆ qora ~ масляный светильник; ◆ jin ~ коптилка; ◆ kerosin ~ керосиновая лампа; ◆ ~ yoqmoq зажигать лампу;
2 перен. ласк. светик, голубчик; chirogʻim светик мой, голубчик мой.