egallamoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

e-gal-la-moq

Etimologiyasi

EGALLA- ’oʻz ixtiyoriga ol-’, ’band qil-’. Koʻchib kelgan yangi oila uyning ikki xonasini e g a l l a -d i. Bu feʼl oʻzbek tilida egä otidan -lä qoʻshimchasi bilan yasalgan; qoʻshimcha qoʻshilganidan keyin l undoshi qatlangan: egä + lä > egällä-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Ega boʻlmoq, oʻziniki qilib olmoq. ◆ Uydagi asl buyumlarni oʻzi egallab oladi, biz unda nima qilamiz? Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Ha, mugʻambir, menga yomon koʻrsatib, oʻzing egallab olmoqchisan shekilli. "Guldasta" . ◆ Ish bitib, eshakloydan oʻtgandan keyin zoʻravonlar chiqib, yerlarni egallab oladigan boʻlsa, buning oqibati yomon boʻladi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ .

2 Biror joy, sath va shu kabilarni band et-moq, unda joylashmoq, oʻrnashmoq. ◆ Minbar-ni.. yuqori kurs studentlari egalladi. J. Abdullaxonov, „Oriyat“ . Xon boshliq arkoni davlat, din peshvolari taxtiravonni egal-lashdi. S. Siyoyev, Yoruglik.

3 Biror sath, yuzani qoplamoq. ◆ Butun ayvonning boʻy-enini egallaydigan gilam us-tidagi pastak stol odatdagidek bezatib qoʻyilgan.. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloqsol“ . ◆ Goʻyo xotini oʻlmaganday, qop-qora kalin sochlari butun yostikni egallagancha hamon yonida yotganday tuyuldi Kamoliddinga. Oʻ. Usmonov, „Sirli sohil“ . ◆ Roʻparadagi ikki qavatli uyning soyasi hovlining yarmini egallab olibdi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .

4 Qamramoq, qamrab olmoq, chulgʻamoq, qoplab olmoq. ◆ Yodgorning butun vujudini horgʻin, mudrok bir kayfiyat egalladi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ . ◆ Saodatxon-ning.. yuzidagi jiddiylik oʻrnini gʻalati, kinoyaga oʻxshash tabassum egalladi. S. Zun-nunova, „Yangi direktor“ . ◆ Kechagi izgʻirin sha-mol oʻrnini toʻsatdan iliq mayin shabada egalladi.. Oʻ. Hoshimov, „Nur borki, soya bor“ .

5 Zabt etmoq, ishgʻol qilmoq. Vzvodga jang bilan.. muhim tepalikni egsiash va-zifasi topshirildi. T. Rustamov, Mangu jasorat. Hamma yuksak marrani tezrok egal-lash ishtiyoqida mehnat kilmokda. Gazetadan.

6 koʻchma Bilib, oʻrganib olmoq; oʻzlash-tirmoq. ◆ Bu yillar mobaynida u paxtachi-likning sir-asrorlarini puxta egalladi. Gazetadan . ◆ Dare berish, leksiya paytida audi-toriyaga jon kiritib yuborish sanʼatini egalladi. J. Abdullaxonov, „Oriyat“ . ◆ Bolalar.. toʻgaraklarda ishtirok etib, dam olish bilan birga, kasb-hunar egallamokdalar. Gazetadan .

7 Biron oʻrin, daraja va shu kabilarni qoʻlga kiritmoq. ◆ Musobaqada figurachilarimiz besh-ta sovrinli oʻrinni egallashdi. Gazetadan .

8 Biron daraja, mavqe, oʻrinda boʻlmoq, turmoq. ◆ Maʼnaviy kamolot boskichlari ichi-da xushmuomalalik, shirinsuxanlik asosiy oʻrinni egallaydi. "Saodat" . Oʻtmishdagi sanʼatkorlar ichida kiziqchilar alohida oʻrin egal/shb kelganlar. T. Obidov, Yusufjon qi-ziq.

Antonimlari

ЭГАЛЛАМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Feʼl

egallamoq

• Inglizcha: master, take possession

Ruscha _ru

egallamoq
1 овладевать; захватывать; осваивать;
2 занимать; ◆ oʻrin ~ занимать должность; borib-borib tangadek joyni egallaydi загадка ходит много, а места занимает с монету (палка, посох);
3 перен. владеть; овладевать; ◆ rus tilini ~ овладевать русским языком; ilmni mehnatsiz egallab boʻlmas посл. без труда (не трудясь) наукой не овладеть;
4 перен. овладевать, охватывать (о чувствах).