hadis

hadis I

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ha-dis

Etimologiyasi

arab. – soʻz; suhbat; hikoya, rivoyat;

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1. din. Islom dinida Qurʼondan keyingi muqaddas manba, Muhammad paygʻambarning faoliyati va koʻrsatmalari haqida rivoyatlar majmui (Rasululloh sallallohu alayhi vassallamning turli sharoitlarda shariat ahkomlariga oid aytgan soʻzlari ham hadisdir). ◆ Bir qancha moʻtabar kitob, oyat va hadislarni qarab chiqdim. Gʻayratiy, „Dovdirash.“ ◆ U [Teshaboy] ham, oʻz paygʻambarlarining hadisini buzgan yoki firibgarlik, qilvirliklar bilan oʻz paygʻambarlarini aldagan riyokorlar singari dinidan ham chiqmas, shariat oldida murtad ham boʻlmas edi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ . ◆ Ahmadxoʻja oʻz xatida, Madrasai oliyada tafsir, hadis, ilmi kimyo kabi turli ilmlar oʻqitilishini yozgan edi. M. Muhammadjonov, „Turmush urinishlari.“

2. esk. kt. Biror kimsaning aytgan soʻzlari yoki gaplari; rivoyat, hikoya. ◆ Maygun labing hadisi mast etdi gʻoyibona, Kayfiyat oʻldi zohir jomi sharob koʻrmay. Fazliy. ◆ Senga balki ayon, balki noayon, Bir hayot hadisin aylayin bayon. A. Oripov, „Yillar armoni.“

Hadis oshi yoki oshi hadis Muhammad paygʻambarning aytib qoldirgan soʻzlari, u haqidagi rivoyatlarni oʻqish, eshitish maqsadida oʻtkaziladigan ziyofat, yigʻin. ◆ Asti nimasini aytasiz. Oshi hadisda yetmishga kirgan hazratimniyam koʻzlari shoh-soqqadek oʻynab ketdi. Hamza, „Paranji sirlari.“

Hadisi sharif ayn. hadis 1. ◆ U [Sultonmurod] diniy kitoblar — hadisi sharif, hatto qurʼon oyatlaridagi.. taʼbirlar haqida savol berib, ustozlarning gʻashiga tegardi. Sh. Toshmatov, „Erk qushi.“ ◆ Hadisi sharifda buyurishicha, odam avvalo oʻziga, keyin ahli ayoliga, oila aʼzolariga yordam bersa, risoladagidek boʻladi. Gazetadan.

hadis II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ha-dis

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1. Kurash, bellashuv kabilarda qoʻllanadigan oʻziga xos usul. ◆ Polvonlarning kurash hadislarining oʻz nomi bor. Sh. Xolmirzayev, „Togʻlarga qor tushdi.“ ◆ U bir hadis ishlatar, yovga tuproq tishlatar.. Mirtemir.

Hadis olmoq Biror usulni qoʻllash moʻljalini qilmoq. ◆ Bu endigi savolning debochasi ekanini sinashta boʻlib qolgan Shohgado darrov payqadi. Hadis olgan polvondek hozirlik koʻrib turdi. Shuxrat, „Jannat qidirganlar“ . Hadis qilmoq esk. Usul ishlatmoq, biror usulni (usullarni) mashq qilmoq. ◆ Ular [pahlavonlar] bir-birlarini sinash uchun hadis qilib, uzoq aylanib yurdilar. M. Osim, „Ajdodlarimiz qissasi.“ ◆ Sportning bu turini oʻzlashtirib olganiga qanoat hosil qilgach, klassik kurashni hadis qila ketdi. "Mushtum".

2. s. t. Biror ishni uddalashga boʻlgan ep; malaka, mahorat. ◆ Qozogʻistonlik polvonning hadisi ancha zoʻr ekan, — dedi Toʻlamat moʻylov. S. Anorboyev, „Oqsoy.“ ◆ Yoʻq edi boyqushning hadis — hunari. "Alpomish".

Hadisini olmoq Biror ish, kasb-hunarni, uning yoʻl-yoʻrigʻi, usulini yaxshi egallamoq, mashqini olmoq. ◆ Oʻz kasbining hadisini olgan haydovchi qiy-chuvga parvo qilmay, tanga-chaqa sanaydi. K. Kenja, „ Notanish gul.“ ◆ U yoʻliga gʻov boʻlganlarni turli yoʻllar bilan tinchitishning hadisini olgan. N. Qobil, „Unutilgan sohillar.“ ◆ Majlislarni olib borish ungagina topshirilar, u reglament va boshqa tartib-qoidalarga rioya qilishning hadisini olgan.. J. Abdullaxonov, „Xonadon.“

Antonimlari

ҲАДИС. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

hadis I
1 испытание сил; ◆ ~ olishmoq помериться силами (напр. в борьбе);
2 умение, навык, сноровка; ◆ biror narsaning ~ini olmoq иметь, приобретать сноровку в чём-либо; ◆ sen bu ishning ~ ini olib qolibsan ты, оказывается, усвоил это дело; ты наловчился в этом деле.

hadis II
рел. предание о пророке Мухаммеде; ◆ U... qancha oyatlar, ~lar oʻqidi (А. Ќаћћор, «Сароб») Он, прочел много стихов Корана и преданий о пророке.

Turkcha (tr)

hadis

hadis