haqiqat

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ha-qi-qat

Etimologiyasi

arab. حَقِيقَة – chinlik, rostlik, toʻgʻrilik; chin, toʻgʻri gap; tub maʼno;

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1. Chindan xam boʻlgan, voqelikka mos holat, narsa. ◆ Ishga kelganidan beri endi bitta jiddiy topshiriq oldi, haqiqatni aytmaslik gunoh. F. Musajonov, „Himmat.“ ◆ Inson baxti mehnatda ekanligi ayni haqiqat. Gazetadan. ◆ Deydilar: har zamonning bordir oʻz tarozusi, Oh, naqadar rost erur ushbu buyuk haqiqat. A. Oripov, „Yurtim shamoli.“

2. Maʼlum tartib-qoida, qonunlarga mos ish, xatti-xarakat, holat; rostlik, toʻgʻrilik. ◆ Xalq afsonalarda oʻz orzu-umidlarini, yurak nidosini.. yaxshilik va haqiqat uchun kurashni ifodalagan. "Oʻzbekiston qoʻriqlari". ◆ Qahramonlar haqida ocherk yozish uchun ularni qidirib topish, sarguzashtlarni haqiqat, adolat tarozisida tortib koʻrmoq kerak. N. Safarov, „Olovli izlar.“

Haqiqat qilmoq Haqiqat, toʻgʻrilik yuzasidan ish tutmoq. ◆ Hokim toʻra haqiqat qilsin. Bolamni chaqirib, oʻzi soʻrasin! M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ . ◆ Hazrat haqiqat qilib, saltanat pulini oʻgʻirlayotganlarni jazolaydi. Mirmuxsin, „Meʼmor.“

3. fls. Kishi ongida voqelikning, obyektiv borliqning xaqqoniy, toʻgʻri aks etishi.

4. Rostligi fanniy yoʻl bilan isbotlangan, tajribada sinalgan xolat, xukm, fikr. ◆ Mana shu soddagina rivoyat zamiriga sanʼatning mohiyati haqidagi ulugʻ haqiqat singdirib yuborilgan. "Yoshlik". ◆ Men Mirzo soʻziga amal qilaman, uning gapida haqiqat borligiga dilim ishonib turibdi. Mirmuxsin, „Meʼmor.“

5. din. Ilohiyatni (xudoning borligini) oʻz-oʻzidan anglashiladigan, isbot talab qilmaydigan, shubxadan tashqari, aniq bir xodisa deb tushunish.

Antonimlari

ҲАҚИҚАТ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Ot

haqiqat (koʻplik haqiqatlar)

• Dolgancha: кирдик
• Inglizcha: truth
• Turkcha: gerçek
• Yoqutcha: кырдьык

Ruscha _ru

haqiqat
истина, правда; // истинный, правильный, верный, правдивый; ◆ ~ hol действительное положение вещей; ◆ ~da в действительности, на самом деле; ◆ ~ qilmoq выяснять, разбирать, расследовать, устанавливать истину, выяснять положение вещей; ◆ ~ yoʻl(i) путь истины; ◆ ~ soʻz (или gap) правдивые слова; правда; ◆ axir, bu ~-ku! ведь это же правда!; это же факт!