kamar

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ka-mar

Etimologiyasi

KAMAR Bu ot asli 'bel' maʼnosini anglatadi (ТжРС, 178); shu maʼnodan 'belbogʻ', 'qayish' maʼnolari oʻsib chiqqan (ПРС, 406, ТжРС, 178). OʻTILda kamar otining asosiy maʼnosi deb 'qayish' maʼnosining, koʻchma maʼnosi deb 'bel' maʼnosining taʼkidlangani notoʻgʻri (I, 363). Bu yerdagi xato kamarband Sbeli bogʻliq’) sifatidan aniq anglashilib tzfibdi (Oʻsha sahifada).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

[ fors. - bel; belbogʻ ]

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Kiyim ustidan belga bogʻlanadigan, odatda koʻndan qilinadigan, toʻqali enli tasma; qayish. ◆ Soldatcha kamar. Kamar bogʻlamoq. Mingboshi kimxob toʻnining chap barini qayirib, boshmaldogʻini kumush kamarga oʻtkazdi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ . ◆ [Piyoda askarlar] Bellarini qayish kamar bilan bogʻladilar. S. Ayniy, „Esdaliklar.“ ◆ Pochchayev oʻrnidan turib, serbar kamarini tuzatdi-da, tomoq qirib, oʻzidan xabar berdi. A. Muxtor, „Tugʻilish.“

2 Shim, yubka kabilarning (tushib ketmasligi uchun) tepasidan oʻtkazib bogʻlanadigan (taqiladigan), mato yoki charmdan tayyorlanadigan bogʻ, tasma.

3 koʻchma esk. kt. ayn. bel 11,2.

Xizmat kamarini bogʻlamoq kt. ◆ Sidqidildan berilib xizmat qilmoq. Himmat kamarini bogʻlamoq kt. ◆ Saxiylik qilmoq, himmat ishiga otlanmoq. ◆ Boyvachcha, ota orzusiga himmat kamarini bogʻlayvering. Oybek, „Tanlangan asarlar.“

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ka-mar

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

II 1 Suv qirgʻogʻida, jar cheti-da, tepalik yoki togʻ yonbagʻrida yuvilish, oʻpirilish va sh. k. natijasida hosil boʻlgan gʻorsimon oʻyiq joy, yoʻl. ◆ Akam bilan Togʻ-kamarga tushib chiqdik. Oʻsha kamar ichi keng: yuz bosh qoʻy soyalashi mumkin. Sh. Xolmirza-yev, „Ogʻir tosh koʻchsa“ . ◆ Qirning oʻrkachi narigi chetda yuksalgan togʻning beliga yetib tugar, undan, togʻ bagʻrini kesgandek boʻlib, kamar ketgan edi. Sh. Xolmirzayev, „Qil koʻprik“ .

2 Daryo, ariq kabi oqar suvlarda uning aylanib oqadigan joyi, aylanma harakat-li chuqur joyi. ◆ Suvonjon tol tagidagi kamarga shoʻngʻib kirib ketardi-da, anchadan keyin baliq bilan chiqib kelardi. S. Anor-boyev, „Oqsoy“ . ◆ Poʻlatjon soʻl oyogʻi bilan suv-ni shaloplatib, kamardan chiqishga urinar edi. S. Ahmad, „Qadrdon dalalar“ .

20—Oʻzbek tilining izohli lugʻati

3 anat. Umurtqali hayvon va odamning ayrim boʻgʻinlarida, oʻzaro tutash ikki su-yakning birida boʻladigan yarimshar shakli-dagi oʻyiq joy, koʻz. ◆ Yelka (qoʻl) kamari.

Antonimlari

КАМАР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

kamar I
пояс, кушак; koʻn (или charm) ◆ ~ кожаный пояс; ◆ ~ bogʻlamoq 1) подпоясываться кушаком; 2) ист. опоясывать на служение пирам ремесла, посвящать в мастера; ◆ xizmat ~ini bogʻlamoq опоясаться поясом служения, служить верой и правдой; ◆ himmat ~ini bogʻlamoq расщедриваться; ◆ gʻayrat ~ini bogʻlamoq энергично браться (за что-л.);◆ ~ni yechmoq снимать пояс, распоясываться.

kamar II
1 промоина, углубление, промытое водой в берегу реки или в горах, на краю оврага, в обрыве;
2 анат. впадина в кости, в которой вращается головка вертлюга.