Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

lab

Aytilishi

Etimologiyasi

f. — dudoq, lab; chet, qirra

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1

Ogʻiz boʻshligʻining kirish qismini chegara-lab turadigan harakatchan teri burmasi (Tashqi tomondan teri, ichki tomondan shilliq pardalar bilan qoplangan, uning asosini aylanma joylashgan mimika mus-kuli tashkil etadi). ◆ Jahli chiqqanidan lab-lari pirpirab, qoshi chimirilib ketdi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloqsol“ . ◆ Yoʻlchi nayni labiga qoʻyib, butun zavqi bilan chala ketdi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

Labidan bol tommoq,Juda shirin, yoqim-li gap-soʻz qilmoq, suhbatda oʻta shirin (xush) muomalada boʻlmoq. ◆ Lablaringizdan bol tomadi, yonib turgan olovsiz. K. Yashin, „Hamza“ . Labidan kulgi arimaydi Doim kulib turadigan, xushchaqchaq shaxs haqida. ◆ Hamza-ning quchogʻidan chiqib, toʻlib-toshib yigʻla-di, lekin labidan kulgi arimasdi. K. Yashin, „Hamza“ . Labi labiga tegmaslik Juda tez, bi-dirlab gapirishni bildiradi. ◆ Labimlabim-ga tegmay, “bismillo”ni boshlab yubordim [dedi Hoji]. E. Raimov, „Ajab qishloq“ . ◆ Ismo-ilov labi labiga tegmay sayrab ketdi. "Mushtum" . Labini burmoq Eʼtiroz, noro-zilik belgisi sifatida labini harakatlan-tirmoq. ◆ Abdishukur “shu ham gapmi ”, degan-day labini burdi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Kanizak labini burib, Sidiqjondan yuzini oʻgirdi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ . Labini yigʻishtira olmaslik Kulgidan oʻzini toʻxtata olmaslik; ogʻiz-labini kulgi holatidan tiya olmaslik. ◆ Toʻpaniso kulgidan labini yigʻishtirolmay, yerga qaradi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ .

2 Idishning, idish ogʻzining aylana cheti; zih. ◆ Qumgʻonning labi. Qozon labi. Labi uchgan piyola. Xaltaning labi. yat Oldiga labi uchgan taqsimchada suv qoʻydim. Sh. Xolmirza-yev, „Ogʻir tosh koʻchsa“ .

3 Qirgʻoq, yoqa, chet. ◆ Daryolabi. Hovuzlabi. Koʻlning labi. yaya Bulok, labiga oʻtirib, hovu-chini ochganda, kaftida gʻijimlanib yotgan hoʻl roʻmolchaga koʻzi tushdi. M. Ismoiliy, „Fargʻo-na t“ . o. ◆ Katta tik ariq. Ikki labi togʻ-togʻ tu prok,. I. Rahim, „Chinmuhabbat“ .

4 Yerdan baland yassi sathning cheti, chek-kasi. ◆ Tomninglabi. Supaninglabishsh\Yoʻlchi\ Ayvon labiga oʻtirib, boshini qoʻllari osti-ga oldi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Sherbek tepaning labiga, Oqsoyga yuzlaniboʻtirdi. S. Anorboyev, „Oqsoy“ .

Sinonimlari

Dudoq, Irin

Antonimlari

ЛАБ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

lab
1 губа; губы; // губной; ◆ ostki ~ нижная губа; ◆ ustki ~ верхняя губа; ◆ Yoʻlchi nayni ~iga qoʻyib, butun zavqi bilan chala ketdi (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») Юльчи приложил флейту к губам и вдохновенно заиграл; ◆ ~ burmoq, ~ burishtirmoq слегка кривить губы (выражая недоумение или недовольство); ◆ ~ choʻchchaytirmoq сложить губы бантиком; ◆ ~ni tishlab olmoq прикусить губу; ◆ ~ tishlab jim qolmoq прикусить губу и замолчать (от стыда); ◆ ~i ~iga tegmay gapirmoq говорить быстро; тараторить; ◆ ~-lunjini osiltirdi он насупился, нахмурился; ◆ ~ tishlab qolmoq остаться с носом, остаться не при чём;
2 берег; ◆ daryo ~i берег реки; ◆ hovuz ~ida turma! не стой на самом берегу хауза!;
3 край; верхняя часть или крайняя (боковая) часть; qopning labi верхняя часть мешка (торбы); ◆ ~ urmoq подвернуть (закатать) верхнюю часть (мешка, пакета и др.); ◆ ayvon ~i край террасы; ◆ tom ~i край крыши; ◆ ~i uchgan piyola пиала с выщербленными краями; ◆

~ tovushlari лингв. губные звуки; ◆ ~ ohangi лингв. губная гармония.

lab