Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

oʻn-gʻay

Aytilishi

Etimologiyasi

OʻNGʻAY ’qulay’, ’oson’. Topshirigingizni baja— rish oʻ n gʻ a y boʻlmadi. Bu sifat qadimgi turkiy tildagi oŋ- feʼlining ’qulay boʻl-’ maʼnosidan —(a)y qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, I, 460; Devon, I, 76; DS, 367); qoʻshimcha qoʻshilganidan keyin ŋ tovushi ngʻ to — vushlariga (ДС, 368), oʻzbek tilida a unlisi ä unlisiga almashgan: oŋ- + ay = oŋay > ongʻay > ongʻäy.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Biror jihatdan mos keladi-gan, foydalanish uchun qulay, bop, yaxshi. ◆ Yayov yurish uchun bu yoʻl juda oʻngʻay. yash U sersoqol, tund rus jangchisi yaqinida oʻziga oʻngʻay oʻrin tanlab, pisib yotdi. Oybek, Qu-yosh qoraymas. ◆ Keyin [Nuri\ bir necha kun oʻy-lab, Yoʻlchi bilan maxfiy uchrashuvga qaror qildi. Bu orzu kundan-kunga kuchaysa ham, oʻngʻay fursatni kutdi. Oybek, Tanlangan asarlar.

2 Oson bajariladigan; oson, yengil. ◆ Be-gonaning qoniga qoʻl urib, yarasiga malham boʻlish, uning azob chekayotgan yuz-koʻziga qa-rashoʻngʻay ishmi! Shuhrat, Shinelli yillar. ◆ Kishining dilini bilish oʻngʻay emas.. man gʻaribga yoʻl koʻrsating [dedi Yormat ] Oybek, Tanlangan asarlar. ◆ \ Navoiy:] Yodgorning poy-taxtga tez va oʻngʻay kirganligi gʻoyat ta-ajjub. Uygʻun va I. Sulton, Alisher Navoiy.