ong

Oʻzbekcha (uz)

ong I

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ong

Etimologiyasi

OŊ ’kishining fikrlash qobiliyati’. Maktab oʻhuvchilarining o n g i n i oʻstirishga haratilgan maxsus mashgulotlar oʻtkaziladi. Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu ot a:ŋ tarzida talaffuz qilingan (ЭСТЯ, I, 153); oʻsha davrlardayoq a: unlisining choʻziqlik belgisi yoʻqolgan (ПДП, 35); oʻzbek tilida a unlisi â unlisiga almashgan: a:ŋ > aŋ > âŋ .
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Odam ruhiy faoliyatining oliy shakli; kishining fikrlash qobiliyati; akd, idrok. ◆ Bolaning ongini oʻstirish. m Inson ◆ mavjudotlardan ongi, tafakkurining ulugʻ-ligi, sezgi hissiyotining cheksizligi bilan ajralib turadi. "Saodat" .

2 Odamning yoki odamlar guruhining ijtimoiy hayotni tushunishi, sezishi, unga mu-nosabati. ◆ Siyosiy ong. Sinfiy ong. shsh ◆ Biz-ning maqsadimiz kishilarga ong, tushuncha bermoq; toki har bir kishi yaxshshshk va yomon-likni, oqu qorani oʻzi ajratib oladigan boʻlsin! P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .

3 fls., psxl. Voqelikning kishi miyasida uning butun ruhiy faoliyatini oʻz ichiga olgan va maʼlum maqsadga yoʻnalgan holda aks etishi. ◆ Ong miyaning funksiyasidir. Modda — birlamchi, ong ikkilamchidir.

4 fls. Belgili bir ijtimoiy guruh vakili boʻlgan kishilarning psixologik, siyosiy va falsafiy nuqtai nazarlari; liniy, badiiy qarashlari majmui. ◆ Turmush ongni belgilaydi. Ijtimoiy ong.

ong II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ong

Etimologiyasi

Ushbu ma’nodagi ong so‘zi Mo‘g‘ulchadan kelib chiqadi.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

shv. Ov, ilvasin. ◆ Judamergan edi, qushlarning, onglarning dodini bergan edi. "Ravshan" . '

Antonimlari

ОНГ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

ong

• Turkcha: bilinç, şuur

Ruscha _ru

ong I
1 сознание; ◆ sinfiy ong классовое сознание;
2 ум, разум; ◆ ong-bilim знания, эрудиция; ◆ ong-bilim darajasi уровень знаний; кругозор.

ong II
обл. дичь, объект охоты; ◆ ovchi kechiksa, ong kelar посл. когда охотник запоздает, дичь придёт; соотв. в бережёный глаз соломинка попадает; тогда и случается, когда не ожидается.