paqir

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

pa-qir

Etimologiyasi

PAQIR I ¹ chelak'. Bogʻdan bir p a h i r anor uzib chihdi. Bu soʻz qadimgi turkiy tildagi 'mis' maʼnosini anglatgan baqïr soʻzidan (Devon, I, 341; DS, 82) maʼno taraqqiyoti natijasida oʻsib chiqqan: 'mis' —> 'misdan yasalgan idish¹ (ЭСТЯ, II, 46). Hozirgi oʻzbek tiliga bu soʻz quyidagi tovush oʻzgarishlari bilan yetib kelgan: b undoshi p undoshiga, a unlisi ä unlisiga al— mashgan, ï unlisining qatgiqlik belgisi yoʻqolgan: baqïr > paqïr > päqïr > päqir.

PAQIR II 'ikki tiyin'. Soʻzimga ishon, boshha bir p a h i r ham pulim yoʻh (I. Akram). Bu soʻz qadimgi turkiy tildagi ' mis' maʼnosini anglatgan baqïr soʻzidan (Devon, I, 341; DS, 82) maʼno taraqqiyoti natijasida oʻsib chiqqan: 'mis' —> 'misdan yasalgan chaqa pul' (ЭСТЯ, II, 45). Hozirgi oʻzbek tiliga bu soʻz quyidagi tovush oʻzgarishlari bilan yetib kelgan: b un — doshi p undoshiga, a unlisi ä unlisiga almashgan, ï un — lisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: baqïr > paqïr > päqïr > päqir.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

I Suv va b. suyukdiklarni tashish va asrash uchun ishlatiladigan, bandli, si-lindrsimon idish; chelak. ◆ Afandi bir kun kechasi quduqdan suv olgani paqir solgan edi, suvda oyning aksini koʻrdi. "Latifalar" . U /Azizbek

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

◆ qopdagi kakliklarning tirigini tovuqxonaga qamab, oʻq yeganlarini qopqoq^sh paqirga solib, supaga olib chiqib qoʻydi. S. Ahmad, „Jimjitlik“ .

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

pa-qir

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

II esk. Ikki tiyinlik chaqa. ◆ Soʻ-zimga ishon, boshqa bir paqir ham pulim yoʻq. I. Akram, „Adolat“ . ◆ Shunday xursandlikdan bir-ikki marta boʻlsa, mening yonimda bir paqir ham qolmas ekan. "Latifalar" .

Bir paqirga olmaslik Nazar-pisand qilmaslik, bahosini, qadr-qimmatini yerga urmoq. ◆ Hafiza oʻzini u yoq-bu yoqqa solib, pinagini buzmay tura berdi. U hatto bu achchiq taʼnalarni eshitmaganday, eshitsa ham, bir paqirga olmay, sur boʻlib turardi. Mirmuhsin, „Umid“ . Bir paqirga qimmat (yoki arzimaydi) Hech narsaga arzimaydi, juda yomon, past, arzimas.

Antonimlari

ПАҚИР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

paqir I
ведро; // ведёрный; ◆ bir paqir qulupnay ведро клубники; ◆ paqir qulogʻi ведёрное ушко.

paqir II
уст. две копейки (употребляется только вмете с числительным); ◆ bir paqir две копейки; ◆ yonimda toʻrt paqir maydam bor у меня восемь копеек мелочи; ◆ bir paqirga arzimaydi ни гроша не стоит.