paytava

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

pay-ta-va

Etimologiyasi

PAYTAVA Bu tojikcha ot 'oyoq' maʼnosini anglatadigan pay oti bilan (ТжРС, 308) ’oʻra-' maʼnosini anglatadigan toftan feʼlining hozirgi zamon asosiga (ТжРС, 397) teng boʻlib, 'oʻrash' maʼnosini anglatadigan tob otidan tuzilgan birlikka -a koʻshimchasini (ТжРС, 543) qoʻshib hosil qilingan boʻlib, tojik tilida birinchi o (â) tovushi a tovushiga almashtirilgan paytoba shakli oʻzbek tiliga ob tovushlarini av tovushlariga almashtirib olingan; 'qoʻnjli poyabzal kiyganda oyoq panjasi bilan boldirga oʻraladigan mato' maʼnosini anglagadi (OʻTIL, I, 568).    ^
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

\f. — oyoqni qizituv-

chi, isituvchi] Qoʻnjli poyabzal kiyilgan-da, oyoqqa oʻraladigan mato. Uning bir poy bo-tinkasi titilib ketgan, ichidagi payta-vasi osilib, yurishga xalaqit berardi. S. Karomatov, Oltin qum. ◆ Toʻraqulning oyogʻi muz-lab qolayotganday edi. Nam paytavadan oʻtib, sovuq ignaday sanchilardi. A. Koʻchimov, „Halqa“ . ◆ Sanobarxon oyogʻiga paytava oʻrab, mah-sisini kiydi. S. Zunnunova, „Gulxan“ .

Paytavasiga qurt tushdi Bezovta boʻlib, tashvishlanib, yelib-yugurib qoldi. ◆ Gʻay-ratning yoʻqligi ertalab maʼlum boʻldi. Xamma tashvishga tushdi. Ayniqsa, oʻqituvchilar-ning paytavasiga qurt tushdi. M. Hazrat-qulov, „Jurʼat“ . ◆ Hudaychi joʻnagach, qoʻrgʻon-begining paytavasiga qurt tushib, tipir-chilab qoldi va u yoqdan bu yoqqa yugura boshla-di. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . Pataki-payta-va koʻchma Xushomadgoʻy, sermulozamat. ◆ Yoʻq yerdagi doʻstlaring birdan ostonangda paydo boʻlib, senga pataki-paytava boʻlishadi. N. Qobil, „Unutilgan sohillar“ . ◆ [Uzunsoyliklar] Mansabing boʻlsa, senga pataki-paytava boʻ-ladi. N. Qobil, „Unutilgan sohillar“ .

Antonimlari

ПАЙТАВА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

paytava
портянка; онуча; ◆ paytava oʻramoq навёртывать портянки; ◆ 

• paytava quloq разг. бестолковый, глуповатый, придурковатый; дурак набитый; ◆ paytavasiga qurt tushdi (букв. ему в портянку заполз червь) он забеспокоился, он почувствовал крайнее беспокойство.