qadr

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qadr

Etimologiyasi

o. ja! — miqdor, oʻlchov; daraja, martaba; taqsir, qismat

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Jamiyatda, kishilar oʻrtasida tutgan oʻrin, oʻzga(lar) to-monidan boʻlgan hurmat, eʼtibor. ◆ Oʻz qadri-ni bilmagan birovning kadrini bilmaydi. Maqol . Daryo suvini bahor toshirar, Odam Kadrini mehnat oshirar. Maqol. v Oh, ona tuprogʻim, oʻsgan joylarim.. Koʻnglimda saq-lanar hurmating, kadring. Mirtemir. Kishi-ning kadri amali va unvoni bilan emas, va-taniga, xalkiga kalgan xizmati bilan oʻl-chanadi. Shuhrat, Shinelli yillar. Oftob oyim.. kazining kadrini bunchalik arshlarga-cha koʻtarmokda boʻlgan yigitga oʻzida yoʻk cheksiz muhabbat, poyonsiz ehtirom sezmokda. A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar.

2 Hayotda tutgan oʻrin; ahamiyat, muhim-lik holati. Zar kadrini zargar bilar. Ma-qol. v Gazlamaning kadri juda oshib ketdi. Ertalabki narx kechga toʻgʻri kelmaydi. Oybek, Tanlangan asarlar. Utomonlarda meva-ning kadri baland deyishadi, rostmi? N. Safarov, Hayot maktabi. Biz hamma narsaning kadrini oʻzi yoʻkolgandan keyin bilamiz. Oʻ. Hoshimov, Nur borki, soya bor.

Qadr qilmoq, qadriga yetmoq yoki qadrini bilmoq 1) obroʻ-eʼtiboriga, qadr-qimma-tiga yarasha izzat-hurmat qilmoq, qadrla-moq. ◆ Bola qadriga yetmagan ona qadriga yet-maydi. S. Abduqahhor, „Koʻzlar; 2) ahamiyati naqadar aziz, ahamiyatli, qiymatli ekan-ligini bilmoq, ahamiyatiga, qimmatiga yarasha eʼzozlamoq“ . ◆ Salomatlikning qadri-ga vtmokGul qadrini bulbul bilar. Maqol . v ◆ Qullikni sezmagan hurlik qadriga yeta olurmi?! Hamza . Qadri oʻtmoq Ahamiyati, oʻr-ni sezilmoq, oʻrni bilinmoq, yoʻqligi se-zilmoq. ◆ Doʻstimning qadri oʻtdi, u boʻlsa, bunchalik kiynalmas edim. v ◆ Isroil Ahme-dovning qadri, ayniksa, hozir oʻtyapti. I. Rahim, „Chin muhabbat“ .

Antonimlari

ҚАДР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

qadr
1 цена, ценность; стоимость; ◆ qadr qilmoq (◆ qadriga yetmoq или ◆  qadrini bilmoq ) ценить, знать цену, оценить по достоинству, дорожить; ◆ Qullikni syozmagan hurlik qadriga yeta olurmi? (Ћамза) Разве может оценить свободу тот, кто не знал рабства?; ◆ qadri oʻtdi чувствуется отсутствие (кого-чего-л.); ◆ otamning qadri oʻtdi как мне не хватает отца, все отдал бы, чтобы он был жив; ◆ oldingdan oqqan suvning qadri yoʻq см. suv 1; ◆ zar qadrini zargar bilar, chilangar neni bilar погов. цену золота знает ювелир, а что может понимать в нём слесарь;
2 достоинство, честь, авторитет; ◆ uning qadri ketdi он потерял своё достоинство; ◆ oʻz qadrini bilmagan birovning qadrini bilmas посл. не уважающий себя не уважает и других.