qaqqaymoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qaq-qay-moq

Etimologiyasi

QAQQAY- 'tikka qotib tur—'. .. ilon oʻt ora— sidan oʻrmalab kelib, atrofni tomosha hilayotgandek hahhayib h o l g a n yumronhozihha tashlanadi (M.Osim). Bu feʼl qadimgi turkiy tilda mavjud boʻlib,

' tyk qolat' maʼnosini bildirgan qab soʻzidan —qay qoʻshimchasi bilan yasalgan (Qadimgi turkiy tilda qaba sifati qam shu qab soʻzidan yasalgan: DS, 339, 420). Keyinchalik ikkinchi boʻgʻin boshidagi q undoshi taʼsiri bilan uning oldidagi b undoshi q undoshiga almashgan, soʻngra a unlilari ä unlilariga almashgan: qab + qay = qabqay- > qaqqay- > qäqqäy—.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Tikka qotib turmoq, tik holatda boʻlmoq. ◆ Mochalov bilan birga uning kabi pogonli, yarogʻ-aslahali ikki toʻra zi-nada qaqqaydi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Baʼzan qizgʻish-qoʻngʻir bir ilon oʻt orasidan oʻrmalab kelib, atrofni tomosha qilayot-gandek qaqqayib qolgan yumronqoziqqa tash-lanadi. M. Osim, „Toʻmaris“ . ◆ Qish oppoq koʻr-pasin toʻshagan yerda Qaqqayib turibdi bir tup oq qayin. X. Saloh .

Antonimlari

ҚАҚҚАЙМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

qaqqaymoq
торчать, стоять как столб; маячить; sen nega qaqqayib turibsan? чего ты стоишь как столб?; qaqqayib qolmoq остолбенеть; * qaqqaygan odam человек, который ничего не умеет или не любит работать.