стоять

Ruscha (ru)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

сто-ять

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

стоя/ть несов.
1 turmoq, tik vaziyatda boʻlmoq, tik (tikka) turmoq; ◆ ~ть у окна deraza oldida tik turmoq; ◆ ~ть на ногах oyoqda (oyoq ustida) turmoq; ◆ ~ть на голове boshida (oyoqlarni osmonga qilib) turmoq; ◆ ~ть на коленях tiz choʻkmoq, tiz choʻkib turmoq; ◆ ребёнок научился ~ть bola turishni oʻrgandi (gʻoz-gʻoz tura boshladi); ◆ ~ть на цыпочках oyoq uchida turmoq; ◆ ~ть на задних лапках 1 ) ketingi oyoqlarda turmoq, (it, quyon kabi hayvonlar haqida); 2 ) перен. xushomadgoʻylik (laganbardorlik) qilmoq;
2 turmoq, joylashmoq, oʻrnashmoq, joylashgan (oʻrnashgan) boʻlmoq, bor boʻlmoq; цветы ◆ ~т в вазе gullar vazada turibdi;◆ перед зеркалом ~ла свеча koʻzgu oldida sham turar edi; кресло стоит у окна kreslo deraza oldida turibdi; вдоль аллеи ◆ ~ли тополя xiyobon yoqalab teraklar bor (oʻsgan) edi; дом стоит на каменном фундаменте uy tosh fundament ustiga qurilgan;
3 turmoq, oyoq ustida biror ish qilmoq (vazifa ado etmoq); ◆ ~ть у станка stanokda turmoq; stanokda ishlamoq;◆ ~ть на посту postda turmoq;
4 oʻrnashmoq, joylashmoq, qoʻnmoq, turmoq; ◆ полк ~л в деревне полк qishloqda turardi (qishloqqa qoʻngan, qoʻsh tashlagan) edi;◆ ~ть лагерем lager qurib turmoq;
5 уст. vaqtincha turmoq, yashamoq, istiqomat qilmoq; он стоит у знакомых u tanishlarinikida turadi;
6 turmoq, toʻxtamoq, toʻxtab turmoq; поезд стоит только пять минут poyezd besh minutgina toʻx taydi; судно стоит в порту kema portda turibdi; корабль стоит на якоре kema langar tashlab turibdi;
7 biror vaziyatni (mavqeni) ishgʻol qilmoq; ...boʻlib turmoq, boʻlmoq; ◆ ~ть во главе bosh boʻlmoq, bosh boʻlib turmoq; ◆ ~ть у власти hokimiyat tepasida boʻlmoq (turmoq); ◆ ~ть в обороне mudofaada boʻlmoq (turmoq) ;
8 (сов. постоять ) перен. bi rovning manfatini yoqlamoq, himoya qilmoq; maʼqullamoq, yon bosmoq, tarafdor boʻlmoq, qattiq turmoq; ◆ ~ть на своём aytganini (oʻz fikrini) maqullamoq; oʻz gapida qattiq turmoq;◆ ~ть за мир tinchlikni yoqlamoq, tinchlik uchun kurashmoq; ◆ ~ть за Родину Vatanni himoya qilmoq; ◆ ~ть за правду haqiqatni yoqlamoq, haqiqat uchun kurashmoq; ◆ ~ть на смерть jondan kechib himoya qilmoq, jon fido qilmoq; ◆ ~ть на материалистических позициях materialistik pozi siyada turmoq; я стою на том, что... men... ning tarafdoriman;
9 boʻlmoq, boʻlib turmoq, hukm surmoq; стоит жара havo qizib (jazirama boʻlib) turibdi; ◆ погода ~ла дождливая yomgʻirgarchilik boʻlib turgan edi; стоит полночь yarim kecha (boʻlib qoldi);в доме стоит тишина uy jimjit, uyda sukunat hukm surmoqda, uyga sukunat choʻkkan;◆ на площади ~л шум maydonda shovqin-suron (hukm surardi);◆ комнаты ~ли пустыми uylar (xonalar) boʻm-boʻsh (turar) edi; дверь ◆ ~ла настежь открытой eshik lang ochiq (turar) edi;
10 gavdalanmoq, turmoq, saqlanmoq; ◆ перед ним ~л образ отца uning koʻz oʻngida o tasining qiyofasi (siymosi) gavdalanar edi;
11 (buzilmay, yoʻqolmay) turmoq, bor (mavjud) boʻlmoq, saqlanmoq, saqlanib kelmoq (turmoq); дуб стоит там и по сей день u yerda hozir ham oʻsha dub turibdi; дом ещё стоит uy hali ham bor (hozir ham turibdi); варенье может ◆ ~ть долго qiyom uzoq saqla nishi (buzilmasligi) mumkin;
12 toʻxtamoq, toʻxtab turmoq, yurishmaslik, ishlamaslik; работа стоит ish toʻxtab (yurishmay) yotibdi; наука не стоит на месте fan bir joyda toʻxtab turmaydi; часы ◆ ~т soat yurmayapti (toʻxtab yotibdi); станок стоит stanok toʻxtab yo tibdi (ishlamayapti);
13 bir joyda (qimirlamay, harakatsiz, tinch) turmoq, jim turmoq; поезд стоит poyezd toʻxtab turibdi; дым стоит над крышами tutun tomlarning tepasida harakatsiz (tarqalmay) turibdi;
14 перен. biror oʻrinda boʻlmoq (turmoq), oʻrin egallamoq; работа у него стоит на первом месте ish uning uchun birinchi oʻrinda turadi;
15 biror darajada (saviyada) boʻlmoq; барометр стоит низко barometr (bosim) past; вода стоит ещё высоко suv (suvning sathi) hali baland; у больного температура стоит выше нормы bemorning isitmasi normadan yuqori, bemorning isitmasi baland;
16 bor (mavjud) boʻlmoq, qoʻ yilgan (yozilgan, kiritilgan) boʻlmoq, turmoq; ◆ на справке должна ~ть печать spravkada pechat boʻlishi kerak; на повестке дня стоит один вопрос kun tartibida bitta masala bor; ваше имя стоит в списке sizning nomingiz roʻyxatda bor; перед нами стоят большие задачи bizning oldimizda katta vazifalar turibdi;
17 пов. стой!, стойте! 1 ) toʻxta(ng); 2 ) shoshma(ng), sabr qil (ing)! ◆ ~ть горой за кого-что см. гора; ◆ ~ть грудью см. грудь; ~ть колом в горле см. кол; ◆ ~ть за спиной см. спина; ◆ ~ть над чьей-л. душой birovning oldida (tepasida, boshida) hiqillab (haq deb) surbetlarcha turib olmoq; nari ketmaslik; ◆ ~ть у ворот (у порога) eshik qoqmoq, yaqinlashib qolmoq; весна стоит у ворот bahor eshik qoq moqda (yaqinlashmoqda); ◆ ~ть выше кого birovdan yuqori (ustun) boʻlmoq, yuqori (ustun) turmoq; ◆ ~ть выше чего biror narsaga eʼtibor (ahamiyat) bermaslik; pastkashlik qilmaslik; ◆ ~ть на страже чего см. ◆  стража; не ~ть (не постоять) за чем prost. ayamaslik;он не стоит (не постоит) за ценой qimmat-arzonligiga qarab turmaydi (narxi qancha boʻlsa ham, pulni ayamaydi);◆ ~ть под ружьём см. ружьё; ◆ ~ть у власти davlat tepasida turmoq, davlatni boshqarmoq, hukmdor boʻlmoq.