Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qa-tor

Aytilishi

Etimologiyasi

Arabchadan قطار — tuya karvoni; poyezd.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Narsa yoki kishilarning bir yoʻl (chiziq)da joylashgan holati; shunday joylashgan tizimi. ◆ Qator uylar. Qator teraklar. ◆ Nonvoylik rastasiga kelsalar, qator doʻkonlarning hammasi yopiq. P. Qodirov, „Yulduzli tunlar“ . ◆ Andijon degan katta yurt, Tevaragi qator tut. „Qoʻshiqlar“ . ◆ Tutlarning qator oralariga ishlov berilmoqda. „Gazetadan“ ◆ Saodatxon oldingi qatorda oʻtirgan Lolaxonga qaradi. S. Zunnunova, „Yangi direktor“ .
ayn. saf 1. ◆ Qatorda katta-katta odimlar otib borayotgan Elmurod shikoyatlandi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . ◆ Dushman qayta-qayta atakaga oʻtib, qatorlarimizni yorib oʻtishga harakat qilmoqda. T. Rustamov, „Mangu jasorat“ . ◆ Rota bir qator boʻlib, soʻqmoqdan.. ketmoqda edi. A. Qahhor, „Oltin yulduz“ .
Biror ijtimoiy guruh, tashkilot va shu kabiga mansub kishilar majmui; saf. ◆ Ilgʻorlar qatori kengaymoqda. ◆ Qatordan qolguncha xatardan qol. „Maqol“ . ◆ Bu yigitni Chilimahram togʻi etagida askariy mashq oʻtkazayotgan navkarlar qatoriga qoʻshing. P. Qodirov, „Yulduzli tunlar“ ◆ Sheriklari qatoriga qoʻshib, uni oʻqitamiz. H. Nazir, „Yonar daryo“
Bir qancha, bir talay, ancha koʻp. ◆ Aholi orasida jismoniy tarbiyani rivojlantirish sohasida qator ishlar amalga oshirildi. „Gazetadan“ . ◆ Romandagi qator obrazlarning zamirida konkret tarixiy shaxslar yotadi. „Gazetadan“ .
mat. Maʼlum tartibda joylashgan kattaliklar sirasi. ◆ Butun sonlar qatori. Furye qatorlari. Qatorlar nazariyasi.
kim. Oʻzaro maʼlum munosabatda bogʻlangan kimyoviy birikmalar guruhi.
(Z-sh. egalik shaklida — qatori) koʻm. vazifasida. Oʻxshatish, qiyos munosabatini ("kabi", "tengi" kabi maʼnolarni) bildiradi. ◆ Mana endi, u odamlar qatori ertalab ishga borib, kechki payt, el-yurt qatori, uyga qaytadi. T. Ashurov, „Oq ot“ . ◆ ..kechayu kunduz oʻshaning juvozida, yaylovda ishlashadi. Biz ham shular qatorimiz-ku!? Nimamiz ortiq?! A. Muxtor, „Qoraqalpoq qissasi“ . ◆ Men Zokir ota bilan Roʻzimatni qoralab, oʻzimni oqlamoqchi emasman. Shular qatori men ham gunohkorman. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ .
(3-sh. egalik va oʻ.-p. k. shaklida — qatorida) ayn. qator 7. ◆ Agar menga hurmat lozim boʻlsa, mubolagʻa bilan emas, yana takror aytaman, bir qarindoshingiz qatorida takallufsiz muomala qilish bilan boʻlsin!. A. Qodiriy, „Mehrobdan chayon“ . ◆ Shu qatorida badiiy adabiyot va sanʼat ham bir qadar eʼtibor topadi. „Fan va turmush“ . ◆ Yusufbek hoji bekning uylanishini ham oddiy gaplar qatorida eshitib oʻtkardi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

Sinonimlari

Bir tekkis

Antonimlari

ҚАТОР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

qator
ряд; ряды; шеренга; ◆ birinchi qator первый ряд; ◆ qator tashkilotlar ряд организаций; ◆ gʻoʻza qatorlari ряды хлопчатника; ◆ ular qatorida men ham bor edim вместе с ними (в их рядах) был и я; ◆ qatorda noring boʻlsa, yuking yerda qolmaydi посл. (букв. если есть в караване у тебя верблюд-самец, то груз твой на земле не останется) если есть у тебя опора, то ты нигде не пропадёшь; ◆ qator boʻlmoq выстраиваться; ◆ qator qilmoq выстраивать; ◆ qator qoʻymoq ставить в ряд или друг за другом; ◆ ikki qator boʻlib saf tortmoq построиться в две шеренги; ◆ turna qator boʻlib bormoq двигаться вереницей; ◆ odam qatorida sanamoq (или koʻrmoq), ◆ odam qatoriga qoʻshmoq считать за человека; ◆ qatorga qoʻshilmoq присоединиться (к кому-л.); ◆ oʻgʻlim qatorga kirib qoldi (букв. мой сын вошёл в шеренгу) мой сын вырос и стал помощником мне; ◆ shu(ning) bilan bir qatorda наряду с этим.

qator