qirq
Oʻzbekcha (uz)
tahrirlash
Oʻzbekcha (uz)qirq I tahrirlash
Morfologik va sintaktik xususiyatlari tahrirlash
qirq
Aytilishi tahrirlash
Etimologiyasi tahrirlash
QIRQ 'oʻttiz bilan ellik oraligʻidagi oʻnlik miqdor'. Q i r h i g a chidagan h i r h biriga ham chida (Maqol). Qadimgi turkiy tilda qam shunday maʼ-noni anglatgan bu soʻz asli qïrïq tarzida talaffuz qilingan (ДС, 446), keyinroq qïrq shakli yuzaga kelgan (Devon, I, 333); oʻzbek tilida ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: qïrïq > qïrq > qirq. Bu soʻz oxi-ridagi — (ï)q qismi feʼldan ot yasovchi qoʻshimcha boʻlsa kerak, lekin manbalarda bu yerdagi maʼnoni anglatuvchi qïr— feʼli oʻz aksini topmagan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari tahrirlash
Maʼnosi tahrirlash
1 snq. son 40 raqami va shu rakam bilan ifodalanadigan son, miqdor. ◆ Qirq kishi. Qirq metr gazmol. Qirq soʻm pul. Qirq tonna yuk. Qirqdan uchni ayirmoq. Bir kun tuz ichgan joyga qirq kun salom (ber). Maqol . ◆ Qirqqa chidagan, qirq birga ham chida. Maqol . ◆ Oʻttizida er atangan qirqida sher atanar. Maqol .
- Qirq kokil Mayda oʻrilgan soch. ◆ Bir oz sabr qilsang, qirq kokil qilib qoʻyardimki, orqangda tolbargakday hilpirardi. Oybek, „O“ .v. shabadalar.
2 etn. Kishi vafotidan soʻng oʻttiz yettinchi yoki oʻttiz toʻkqizinchi kuni oʻtka-ziladigan marosim. ◆ Yoʻldosh motamsaro. Ona-sining janozasi, yigirmasi, qirqi, xatmi qurʼon deb ancha chiqimdor boʻlganga oʻxshaydi. S. Anorboyev, „Mehr“ .
Sinonimlari tahrirlash
Antonimlari tahrirlash
tahrirlash
Morfologik va sintaktik xususiyatlari tahrirlash
qirq
Aytilishi tahrirlash
Etimologiyasi tahrirlash
Maʼnoviy xususiyatlari tahrirlash
Maʼnosi tahrirlash
II Oʻzbek xalqi tarkibiga kirgan yirik qabilalardan biri.
Sinonimlari tahrirlash
Antonimlari tahrirlash
ҚИРҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari tahrirlash
Ruscha ru
qirq
1 сорок; ◆ qirqdan bir одна сороковая; ◆ qirq yil ilgari сорок лет назад; ◆ qirq yillik 1) сорокалетие; ◆ Ulugʻ Oktyabr sotsialistik revolyutsiyasining qirq yilligi сорокалетие Великой Октябрьской социалистической революции; 2) сороколетний; ◆ qirq yillik mehnat сорокалетний труд; ◆ qirq yoshli или ◆ qirq yashar сорокалетний; в возрасте сорока лет; ◆ qirq darajali sovuq сорокаградусный мороз; ◆ qirqiga chidagan qirq biriga ham chidaydi погов. перенёсший сорок перенесёт и сорок первое (т. е. кто много терпел, тот сможет еще потерпеть);
2 рел. поминки и оплакивание покойника на сороковой день после смерти; ◆ qirq ushatmoq устроить поминки на сороковой день после смерти.
Raqam tahrirlash
qirq (40)