qoʻzgʻalmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qoʻz-gʻal-moq

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Qoʻzgʻamoq fl. oʻzl. va majh. n. (q. qoʻzgʻamoq 1, 2, 4). ◆ Uning eski dardi yana qoʻzgʻaldi. Bu haqda yana gap qoʻzgʻa. 1◆ di. Masala qoʻzgʻaldi. yat ◆ Adolat bularning hammasini bir-bir oʻylarkan, qalbida Usmonjonga nisbatan iliq bir hisning qoʻzgʻalganini sezib, oʻz xayolidan oʻzi uyalib ketdi. S. Zunnunova, „Gulxan“ . ◆ Men ham shularga suqlanib qaradim. Orzu, hislarim battar qoʻzgʻalib ketdi. Oydin, „Fonar tagida“ . ◆ Koʻpdan unutilgan xotiralar yana qoʻzgʻaldi. S. Ahmad, „Hukm“ .

2 Oʻrnidan turmoq yoki siljimoq. ◆ Sai-diy ketishga qoʻzgʻalganda, Salimxondan bosh-qa hech kim parvo qilmadi. A. Qahhor, „Sarob“ . ◆ Mulla Alimqul eishkdan kirib kelgan meh-mon bilan koʻrishish va oʻz tagidagi koʻrpacha-dan joy berish taraddudida asta oʻrnidan qoʻzgʻaldi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .

3 Joʻnamoq, biror yoqqa bormoq, ketmoq. ◆ Bu yerdan qoʻzgʻalma! n ◆ Uning bu galgi Mar-gʻilon yoʻliga qoʻzgʻalishi ortiqcha bir ogʻir-lik bilan, ikkilanish bilan oʻralgan edi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . Axmad Xusain yana bir necha kun uydan qoʻzgʻazmadi. Uning ermagi yolgʻiz kitoblar boʻldi. Oybek, Nur qidirib.

4 Turgan joyidan jilmoq, siljimoq, surilmoq. ◆ Stol oʻrnidan qoʻzgʻalganga oʻxshay-di. Javon juda ogʻir ekan, joyidan sira qoʻzgʻalmadi. Poyezd qoʻzgʻaldi. shsh ◆ Mashina qoʻz-gʻaldi, qoʻzgʻaldi-yu, oʻn-oʻn besh qadam yurmas-dan, birdan eshigi ochildi. A. Qahhor, „Toʻyda aza“ .

5 Turgan joyida tebranmoq, silkinmoq, qimirlamoq. ◆ Qoʻrboshi tizzasi ustiga koʻn-dalang qoʻyilgan qshshchining ikki tarafi-dan bosib, bir qoʻzgʻalib qoʻydi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Mashhadiy kichkina gavdasi bilan yengilgina qoʻzgʻalib.. boshini chayqadi. Oybek, „Navoiy“ .

6 Boshlanmoq, koʻtarilmoq; harakatga kelmoq. ◆ Poʻrtana qoʻzgʻaldi. tsh Shamol qoʻz-gʻalgan, tomlardagi, yoʻlkalardagi qorlarni toʻzitib, devorlarga, derazalarga urar edi. A. Qahhor, „Sarob“ .

7 Biror kimsa, tuzum va shu kabilarga qarshi harakatga kelmoq, isyon, gʻalayon qilmoq. ◆ Goh u qiisyuqda, goh bu qishloqda kambagʻallar qoʻzgʻalib, boylarning gʻaramlariga.. oʻt qoʻ-yishar edi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ . ◆ Yaxshi, biz aytgan tartibda ishni boshlan&shr, xalq qoʻzgʻalsa, xon majbur! U. Ismoilov, „Saylanma“ .

8 maxe. Biror harakat yoki taʼsirga ja-voban harakatga kelmoq, oʻz faoliyatini koʻrsatmoq. ◆ Odatda muskul nerv vositasida qoʻzgʻaladi.

Antonimlari

ҚЎЗҒАЛМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

qoʻzgʻalmoq
возвр. от qoʻzgʻamoq
1 подниматься, вставать;
2 трогаться (в путь); poyezd qoʻzgʻaldi поезд тронулся, поезд пошёл;
3 смещаться, двигаться; stol oʻrnidan qoʻzgʻalganga oʻxshaydi стол, кажется, сдвинут с места;
4 шевелиться; qoʻzgʻalma! не шевелись!;
5 спец. возбуждаться; приходить в возбуждение, реагировать, отвечать на раздражения; odatda muskul nerv orqali qoʻzgʻaladi обычно мускул возбуждается через посредство нервов (с помощью нервов);
6 перен. подниматься, поднимать голову, восставать; Goh u qishloqda, goh bu qishloqda kambagʻallar qoʻzgʻalib, boylarning gʻaramlariga ... oʻt qoʻyishar edi (М. Исмоилий, «Фарѓона тонг отгунча») То в одной, то в другой деревне поднявшиеся бедняки поджигали байские скирды;
7 в сочетании с рядом существительных означает начало какого-л. действия, возникновение чего-л.; shamol qoʻzgʻaldi поднялся ветер; bu narsa ustida soʻz qoʻzgʻalmadi об этом даже и разговору не было; об этом и речи не было; об этом даже и не заговаривали.