rasvo
Oʻzbekcha (uz)Tahrirlash
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlariTahrirlash
ras-vo
AytilishiTahrirlash
EtimologiyasiTahrirlash
RASVO Bu sifat ПРСda [rosva] shaklida (245), ТжРСda rasvo shaklida (321) keltirilgan; oʻzbek tiliga tojik tilidagi shakli olingan; 'yaramas', 'badaxlok' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 615). Bu sifat bilan tojik tilida tuzilgan rasvoi olam izofa birikmasi oʻzbek tilida ham ishlatilib, 'rasvoligi hammaga oshkor' maʼnosini anglatadi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlariTahrirlash
MaʼnosiTahrirlash
[f. 1 — sharmanda, badnom
boʻlgan, uyatga, isnodga qolgan] 1 Nojoʻya xat-ti-harakati, yurish-turishi bilan el na-zaridan qolgan; yaramas, razil. ◆ Rasvo odam. m ◆ Tavba, — dedi u oʻziga-oʻzi, — yarim soat ichida ikki rasvo odam bngan uchrashsam-a". Hayotida hech maha !1' bunchalik yaramas taso-difga yoʻliqmagan edi. Mirmuhsin, Umid.
2 Juda ham yomon, tanqiddan tuban. ◆ Rasvo gap.
3 Juda ham yomon, yaramas; nokas. ◆ Uning xunukligi ustiga ikki dunyosi ham rasvo — hasadchi edi. Mirmuhsin . ◆ Bojasi rasvo eka-nini bilardim. Shukrullo, „Saylanma“ . ◆ Jay-dari gʻoʻzaday mijgʻov, rasvo ekinni dehqon bolasi bilmasa kerak. Gʻ. Gʻulom, „Aliqulning qarzi“ .
4 Izdan chiqib ketgan, yomon ahvolga tu-shib qolgan; yomon, pachava. ◆ [Oʻrmon Dadavoy-ga:] Qayerdaki intizom mahkam, u yerda ish yirik. Qayerdaki intizom buzshgdi, u yerda ish rasvo. Uygʻun, „Navbahor“ . ◆ Ishni rasvo qshdi-ku Padar lanʼat Toshbaqa. "Yoshlik" .
5 Buzuq, badaxloq.
- Rasvo boʻlmoq yoki rasvosi chiqmoq 1) el
nazaridan qolmoq, el nazarida sharmandai sharmisor boʻlmoq. ◆ Ana shunday qi.shb esdan ham ajrarsiz.. el ichida kulgiga ham qolur-siz, rasvo ham boʻlursiz! A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar; 2) ishdan chiqmoq; buzilmoq. ◆ Poy sachrab, kiyimi rasvo boʻldi. Yap-yangi jinsi shim ham rasvo boʻldi. "Sharq yulduzi"; 3) pachava boʻlmoq, „buzilmoq“ . ◆ -Basharti xat dushman qoʻliga tushguday boʻlsami, ishimiz rasvo boʻladi, - dedi unga komandir vazifani tushuntirar ekan. A. Rahmat, „Varrakchi chol; 4) buzilmoq, yomon yoʻlga kirmoq“ . Rasvo qil-moq yoki rasvosini chiqarmoq 1) sharmandai sharmisor qilmoq. ◆ -Lozimidan boʻlak hamma yogʻini yechirib, rasvo qilib chiqarishibdi, — dedi Hoji xola. M. Ismoiliy, Fargʻona t.
o.; 2) kirdikorlarni ochib tashlamoq. ◆ -Haro-mi meni toza rasvo qilganga oʻxshaydi, — dedi oʻzicha [Hoji]. A. Qahhor, „Yillar“ . -Ras-vomizni chiqarishibdi, — dedi Saidvaqqos entikib [Obidxoʻjaga]. Soʻng choʻntagidan gazeta chiqardi. — Felyeton qilishibdi. X. Toʻx-taboyev, Felyetondan soʻng; 3) iflos qil-moq, yomon ahvolga keltirmoq. ◆ Ona! — Xolisa oʻgirilib qaradi, katta xona polida mushuk-chasiga sut boʻktirilgan nonni yedirolmay oʻtirgan oʻgʻilchasiga koʻzi tushdi: -Hoy, polni rasvo qilibsan-ku! S. Nurov, „Narvoy“ . ◆ -Voy-boʻ, hovlini rasvo qilibsizlar-ku, — deydi Fotima opa togʻora izlarini koʻrib. R. Fay-ziy, „Sen yetim emassan; 4) izdan chiqarmoq, buzmoq, pachava qilmoq“ . ◆ Shukur Karimovich gʻoʻdayib turgan Salimxon Obidiyga xoʻmray-di: -Domla, rasvo qildingiz! — deb poʻngʻilla-di. Mirmuhsin, „Umid“ . ◆ -Oʻsha felyeton hamma ishni rasvo qilib tashladi. Matbuotda eʼ-lon qilindimi — tamom. Gʻisht qolipdan koʻchdi. N. Aminov, „Qahqaha; 5) buzmoq, yomon yoʻlga solmoq“ . ◆ Qizlarni ham rasvo qilyapsiz. S. Zunnunova, „Olov“ . ◆ -Bolalar meni yaxshi koʻr-sin, deb ularni rasvo qilyapsiz, oʻrtoq Sul-tonova [dedi Baratov]. S. Zunnunova, „Yangi direktor“ . ◆ Chakki qiladi Shoqosim aka. Nasha bir kupi uni rasvo qiladi. Oybek, „Tanlan-gan asarlar“ . Rasvoi olam (yoki jahon) boʻl-moq Hammaning oldida sharmandai shar-misor boʻlmoq, obroʻsi toʻkilmoq. ◆ Zamondin zamon oʻtib, ularning dilida yaxshilik, mu-ruvvat, hamiyat, insofu adolat chirogʻi yonar-mikin yoxud to qiyomat qadar shunday bad-baxtlik botqogʻida rasvoi olam boʻlib qo-larmikinlar? S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ . ◆ Bularni oʻylaganda, Tojiboyning ichini qorongʻi bo-sib, koʻz oldi tinib ketdi. Yoʻq, kimsan — Tojiboy oqsoqol bunday rasvoi jahon boʻ-lishuchun tugʻilgan emas. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .
SinonimlariTahrirlash
AntonimlariTahrirlash
РАСВО. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
TarjimalariTahrirlash
Ruscha ru
rasvo
1 опозоренный, обесчещенный, посрамленный; оскандалившийся; ◆ rasvo boʻldi или ◆ rasvosi chiqdi 1) он опозорился; он осрамился; 2) он испортился; он обезображен; ◆ ish rasvo boʻldi или ◆ ishning rasvosi chiqdi 1) дело испорчено; 2) дела ухудшились; ◆ rasvo qilmoq или ◆ rasvosini chiqarmoq 1) опозорить, обесчестить; осрамить; 2) обезобразить; испортить; 3) запакостить; изгадить; ◆ ishning rasvosini chiqaribsan ты испортил дело;
2 плохой, скверный; ◆ qayerda intizom buzilsa, u yerda ish rasvo где нарушена дисциплина, там и дела плохи;
3 гнусный; скверный, гадкий, мерзкий;
4 беспутный, распутный; пошлый; ◆