sargardon

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

sar-gar-don

Etimologiyasi

SARGARDON Bu ravish tojik tilida 'bosh' maʼnosini anglatadigan sar otiga (ТжРС, 341) 'aylantir-' maʼnosini anglatadigan gardon(i)dan feʼlining gardon hozirgi zamon asosini (ТжРС, 99) qoʻshib hosil qilingan boʻlib, 'boshi aylanib, behuda ovora' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, II, 22).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

fors. – sargardon l. m. boshi aylanuvchi: adashib, daydib yuruvchi; parishon, nochor, notavon; daydi;

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Bekorga ovorai sarson boʻlib yurgan, oʻz yoʻlini topa olmagan, parokandalikda yurgan. ◆ Sargardon boʻlmoq. Sargardon kezmoq. ◆ Menga u qancha azob bergan, shu deb qancha yurtlarda yalang oyoq sargardon kezganman. S. Axmad, „Qadrdon dalalar.“ ◆ Bu judolik meni qildi sargardon, Sizdan duo tilar Hasandek polvon. "Hasanxon". ◆ Sheralixon sargardon boʻlib.. yetti yildan soʻng bir chet bozorga kelib oʻtirdi. "Erali va Sherali".

2 etn. Qadimgi oʻzbek urf-odatlariga koʻra, ogʻir yotgan bemorning (irim bilan) boshidan aylantirib (oʻgirib) beriladigan sadaqa puli. ◆ [Mastura:] Nega harom boʻlar ekan? Sargardonning puli emas bu, aylanay! Doʻppi tikib toʻplaganman, yaxshi yigit! Hamza, „Paranji sirlari.“

Sarsonu sargardon qilmoq Ovora qilmoq, qiynamoq, toʻgʻri yoʻldan adashtirmoq.

Antonimlari

САРГАРДОН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

sargardon
1 мытарящийся; странствующий, блуждающий; обивающий пороги; горемычный; // горемыка; // мытарство; блуждание; ◆ sayil ham sayil, sargardon ham sayil погов. (букв. и гулянье есть гулянье и мытарство - гулянье) если не погуляли, так побродили; ◆ sargardon boʻlmoq мытариться; странствовать; блуждать; измучиться, обивая пороги; ◆ sargardon qilmoq 1) заставлять обивать пороги; гонять; 2) см. uchirmoq 2;
2 этн. ритуальное обнесение подаяния, жертвуемых денег (или предметов), вокруг головы.