Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

sham-shir

shamshir

Aytilishi

Etimologiyasi

SHAMSHIR Bu ot asli 'metall gʻoʻlasi' maʼnosini anglatadigan [shemsh] otidan (ПРС,317) -ir koʻshimchasi bilan (ТжРС, 543) hosil qilingan; koʻshimcha qoʻshilganidan keyin e (ye) tovuish a tovushiga almashgan (ПРС,317). ТжРСda bu ot shamsher shaklida keltirilgan (415). Oʻzbek tiliga forscha shamshir shakli olingan boʻlib, 'qilich' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, II, 396).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

fors. — qilich, tigʻ;

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 ot, kt. ayn. qilich 1. ◆ Said Jalolxon gʻayratiga chidolmay, shamshir sugʻurdi va havoda oʻynatib, askarga farmon berdi. A. Qahhor, „Bashorat.“ ◆ Otryad ketidan havoda shamshirini yarqiratib, temirchi Abdukarim bilan.. Abdulla ot choptirib ketishdi. Sh. Toshmatov, „Erk qushi.“

2 sft. koʻchma Oʻtkir, yetuk. ◆ Hozir sohibkorlar davrasida zehni shamshir, xalq tajribasi bilan moʻʼjizakor fanni payvand etgan yoshlar koʻp. R. Musamuhamedov, „Koʻchat ek, bogʻ qil!“