soch

Oʻzbekcha (uz)

soch I

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

soch

Etimologiyasi

SOCH 'boshda oʻsadigan qil tolalar qoplamasi’. .. ikkita yoʻgʻon s o ch oʻrimi kiftlariga tushgan qiz shaxdam-shaxdam qadam bosib kelib, bolalarga qoʻshil— di (Hakim Nazir). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu ot sach tarzida talaffuz qilingan (IDP, 418; Devon, I, 311; DS, 479); oʻzbek tilida a unlisi â unlisiga almashgan ; sach > sâch. Soʻzlashuv nutqida bu ot châch tarzida ham talaffuz qilinadi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Odamning bosh terisida oʻsadi-gan qil tolalar qoplamasi va ularning har biri. Siyrak soch. Quyuq soch. Boshida bitta ham soch yoʻq. Soch oldirmoq. ◆ Silkinish qizning orqasida uning yuzini toʻzgʻigan soch tolalari oʻrab olib, jonsiz bir suratga kirgizdi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ U mashinani bir maromda yurgizar, kabinaga kirgan shamol oʻrimga soʻz bermagan soch tolalarini yelkasidan olib, boʻyniga tashlar, yuzlarini beozor savalaganday boʻlardi. S. Ahmad, „Yulduz“ .

2 Biror tarzda oʻstirilgan va tartibga solingan shunday tolalar majmui. ◆ Oʻrtadan farq ochib qoʻyilgan soch. Kalta qilib qir-qilgan soch. Oʻrilgan soch. U [Kumush] bu kechasi koʻrgan baʼzi tushlarini Otabekning bu kun kelishiga yoʻydi-da, ertalabdan turib, sochlarini yechdi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Oʻn sakkiz yoshlardagi, oq-sariq, ikkita yoʻgʻon soch oʻrimi kiftlariga tushgan qiz shaxdam-shaxdam qadam bosib kelib, bolalarga qoʻshildi. H. Nazir, „Soʻnmas chaqmoqlar“ .

Chilvir soch 1) mayda oʻrilgan soch. ◆ Komen-dantning chilvir soch qizchasi Nusratbekning yoniga yugurib keldi. S. Nurov, „Maysalarni ayoz urmaydi“

2) shunday sochli ayol. ◆ Uchib oʻtgan qaldirgʻoch, Ishqimga qilgin iloj, Inti-zordir chilvir soch, Yetkazgil salomimni. Yo. Mirzo .

3 koʻchma Tola, nur singari narsalar ha-qida. ◆ Qorli togʻlar orqasidan Atlas sochin tarab quyosh, Goh moʻralab oʻynatar qosh, Xanda sochar dudogʻidan. Gʻayratiy .

=da sochi oqargan Biror ishda uzoq yillar ishlagan, umrini shu ishga sarf qilgan. ◆ -Biz mehnatda topdik baxtimiz, Mehnatda soch oqarsa, mayli! Yo. Mirzo . Sochini yoymoq Boshiga musibat tushib yoki dogʻda qolib oh-voh qilmoq, motam tutmoq. ◆ Sochin yoyib, koʻkragiga mushtlaydi, Bolam, deydi, koʻzlarini yoshlaydi. "Nurali" . Sochini supurgi qilmoq Choʻrilardek butun xizmati-ni qilmoq. Sochini yulmoq (yoki yulib yigʻ-lamoq) Dod solmoq, dod-faryod qilmoq. ◆ Bu gapning uchi chiqarilsa, xotinlar sochini yuladi, xotinlargina emas, koʻpgina erkaklar ham tezda rozi boʻla qolmaydi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ . Tepa sochi tikka turmoq (yoki boʻlmoq) q. tepa.

soch II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

soch

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Chumchuqsimonlar turkumining shaqshakdar oilasiga mansub kichkina say-roqi qush; maynaning bir turi.

Antonimlari

СОЧ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

soch I
1 волосы; волос; ◆ mayda oʻrilgan soch заплетённые в мелкие косички волосы; ◆ quyuq soch густые волосы; ◆ siyrak soch редкие волосы; ◆ soch olmoq брить или стричь голову (кому-л.); ◆ soch oldirmoq брить голову или стричься (у парикмахера); ◆ chilvir soch см. ◆ chilvir; * tepa sochi tikka boʻldi у него волосы дыбом встали; ◆ kampir soch бот. ирис джунгарский; ◆ sochi sumbul бот. венерины волосы; ◆ sochini yulmoq рвать на себе волосы (в отчаянии, от горя и т. п.); ◆ sochini supurgi qilmoq (букв. сделать свои волосы веником) исполнять (всю) работу служанки, взять на себя заботы по дому.

soch II
1 зоол. дрозд;
2 розовый скворец.