Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

so-qol

Aytilishi

Etimologiyasi

SOQOL ' iyakda oʻsadigan tuklar qoplamasi'. Oʻt— kir huruh sovuh! .. Sohollarda, moʻylovlarda, kipriklarda hirov (Oybek). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu ot asli saqal tarzida talaffuz qilingan (ПДП, 419; Devon, I, 109; DS, 486); oʻzbek tilida a unlilari â unlilariga almashgan: saqal > sâqâl. Bu soʻzni qadimgi turkiy tildagi ’engak’ maʼnosini anglatgan saqaq soʻzi bilan (Devon, I, 279) qiyoslash koʻrsatadiki, bu soʻzlar oxiridagi -(a)l, —(a)q qismlari ot yasovchi qoʻshimchaga teng. Bu qoʻshimchalar feʼldan ot yasaydi. Demak, qadimgi turkiy tilda tax— minan 'pastga tomon yoʻnal—’ maʼnosini anglatgan saq— feʼli mavjud boʻlgan boʻlishi kerak. Qadimgi turkiy tildagi ’togʻ etagi’ maʼnosini anglatgan saqa soʻzi ham (Devon, III, 246; DS, 486) -a qoʻshimchasi bilan shu feʼl-daŋ yasalgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Iyakni qoplab oʻsadigan qil-tuklar. ◆ Qora soqol. Quyuq oppoq soqol. Soqol oldirmoq. m ◆ Yigitning koʻrki — soqol, Bozorning koʻrki —baqqol. "Qanotli soʻzlar" . ◆ Ellik yil usta bobo deb nom chiqargan ota-sining soqolidan, obroʻsidan ayrilib, eshak-ka teskari minib ketayotganini tasavvur qildi. S. Siyoyev, „Avaz“ .

Choʻqqi soqol q. choʻqqi. ◆ -Men degrezlik-man, — dedi uzun peshmat, moshrang duxoba doʻppi kiygan bu choʻqqi soqol kishi. Mirmuhsin, „Qahramonnoma“ .

2 koʻchma Baʼzi oʻsimliklarning sochsimon popugi. ◆ Makkajoʻxorining soqoli.

=da soqoli oqargan ayn. =da sochi oqargan q. soch I.

Sinonimlari

Antonimlari

СОҚОЛ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

soqol
борода; ◆ echki soqol или ◆ choʻqqi soqol 1) бородка клинышком, козлиная бородка; 2) бот. козлобородник; ◆ soqol taroq гребень для бороды; ◆ soqol olmoq брить бороду; ◆ soqol oldirmoq бриться (у парикмахера); ◆ soqol qoʻymoq отпускать бороду; ◆ oq soqol см. ◆ oqsoqol; uning bu ishda soqoli oqargan (букв. у него борода поседела на этом деле) он мастер своего дела, он на этом деле собаку съел.

soqol