supurmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

su-pur-moq

Etimologiyasi

SUPUR— ' chang-toʻzon, axlat kabilarni supurgi bilan toʻplab tozala—'. Juda koʻp xazon s u p u r i b, hanorlarga joyladik (Oybek). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu feʼl asli süboʻr— tarzida talaffuz qilingan (Devon, II, 90); keyinchalik b undoshi p undoshiga almashgan, ü unlilarining yum — shoqlik belgisi yoʻqolgan: sübür— > süpür— > supur—. Bu soʻz oxiridagi -ur qismi qoʻshimchaga teng ekani shubha — siz, lekin manbalarda sub (sup) soʻzi taʼkidlanmagan; asli bu soʻz 'toza' maʼnosini anglatgan sifat boʻlsa kerak. Süpür- soʻzi qadimgi turkiy tilda sipir- tar-zida ham talaffuz qilingan (ДС, 501), bunday talaffuz shakli ham hozirgi oʻzbek soʻzlashuv nutqida mavjud.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Supurgi bilan chang-toʻzon, axlat va shu kabilardan tozalamoq, axlat va sh.k. narsalarni sidirib olmoq, toʻplamoq. ◆ Uy supurmoq. Hovli supurmoq. Yangi supurgi toza supurar. Maqol . ■■ ◆ Oʻnlab farroshlar hafsala bilan yer supurgan, meshkobchilar etaklarini belboqqa qistirib, suv sepgan.. S. Siyoyev, „Avaz“ .

2 koʻchma Tag-tomiri bilan sidirib, ora-dan koʻtarmoq, surmoq. ◆ Yulgʻichlarni oramiz-dan supurib tashlash kerak.

3 koʻchma Yoʻq qilmoq, yoʻqotmoq, barham bermoq. ◆ Gul bogʻlarga yellar koʻklam nafasini ufurdi. Yerdan qoru moviy koʻkdan bulupiarni supurdi. E. Vohidov .

Yer supurmoq Etagi yerga tegib sudralmoq. ◆ Ulmas etaklari bilan yer supurgancha, unga ergashdi. "Yoshlik" .

Antonimlari

СУПУРМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Feʼl

supurmoq supurmoq

OʻTIL

Ruscha _ru

supurmoq
подметать, мести; выметать; supurib tashlamoq (или chiqarmoq) прям. и перен. вымести, вымести прочь; supurib-sidirib olmoq 1) подмести и прибрать; 2) собрать всё под метёлку.