taran

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ta-ran

Etimologiyasi

r. taran — devorteshar qurol < nem. Tarant — qamal quroli

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 map. Qalʼa va uning darvozalarini buzishda qoʻlla-nadigan, uzun yoʻgʻon xodadan iborat, zan-jirga osib bogʻlangan qadimiy harbiy qurol. Iskandar usti yopiq, gʻildirakli ta-ranlar yasattirdi. M. Osim, Ajdodlari-miz qissasi.

2 harb. Dushman samolyota, kemasi yoki tankiga oʻz samolyota, kemasi yoki tanki bilan zarba berish. ◆ Oʻkrshrim tugadi, samolyo-timni taranga olib bormoqdaman. Gazetadan .

GARANT' \f. — oʻq otilganda kamon

ipidan chiqadigan tovush] 1 Qattiq tor-tilgan, solqa yoki burushiq joyi qoldi-rilmasdan kerilgan. ◆ Tarang tortilgan ar-qon. n ◆ Nafisa koʻrdiki, ip juda tarang tortildi, endi shirt etib uzilib ketishi mumkin. Shuhrat, „Jannat qidirganlar“ . ◆ Bu tor, tarang kiyimda uning kelishgan qomati yanada boʻrtib turardi. S. Siyoyev, „Otliq ayol“ .

2 Toʻlishib silliq tortgan, tekis. ◆ Tarang siynalar qora koftaga sigʻmay, qoʻsh choʻqqiga aylangan. S. Siyoyev, „Otliq ayol“ . ◆ Bir necha kun ichida Nodirjonning eti ustuxoni-ga yopishdi, eti, tarang peshonasida ajitar paydo boʻldi. A. Muhidsin, „Chap choʻntak“ .

3 koʻchma Ayrim soʻzlar bilan qoʻllanib, narsa, holat kabilarning yuqori daraja-sini, soʻnggi chegarasini bildiradi. ◆ Uning butun vujudi hayajon bilan tarang tor-ttgan edi. P. Qodirov, „Uch ildiz“ . ◆ ..uning uyatchan koʻzlariga koʻzi tushib, tarang asab-lari birdan boʻshashib ketdi. S. Nurov, „Nar-von“ . ◆ Salomxonadagi tarang vaziyat bir oz yumshagandek boʻldi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ . ◆ Ni-zomjon ana shu oilada, hamisha tarang roʻz-gʻor ichida oʻsdi. S. Ahmad, „Ufq“ .

Tarang qilmoq 1) tarang qolga keltir-moq. ◆ Arqonni tarang qilmoq; 2) yalintirish va sh .k. maqsadda rozi boʻlmaslik, koʻnmas-lik. ◆ Shunday paytlarda Huri juda ochilib ketar, gali kelganda, hech tarang qilmay, qoʻlidan kelganini koʻrsatar edi. F. Musajonov, „Huri“ . ◆ Kelinni aravada olib keli-shayotganlarida, guzarlarda toʻsishardi.. sovrin tilab, atayin tarang qshgishardi.. R. Rahmon, „Mehr koʻzda“ .

Antonimlari

ТАРАН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.