Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ta-yanch

Aytilishi

Etimologiyasi

TAYANCH 'tayanish uchun xizmat qiladigan narsa'. Dushman mudofaasining t a ya n ch nuhtasi shturm bilan egallandi (Nazir Safarov). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu ot 'narsani biror holatda tutib turish uchun unga boshqa bir nar — sani tira-' maʼnosini anglatgan taya- feʼlining oʻzlik’ maʼnosini ifodalovchi —n qoʻshimchasi bilan hosil qilingan shaklidan (ПДП, 425; Devon, III, 208; DS, 527) (ï)ch qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, III, 127; DS, 527); keyinchalik ï unlisi talaffuz qilinmay qoʻygan, a unlilari ä unlilariga almashgan: (taya— + n = tayan-) + ïch = tayanïch > tayanch > täyänch.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Narsani koʻtarib, uning tik, barqaror turishi uchun xizmat qiladigan vosita; ustun, tirgak, tirgovuch. ◆ Koʻpgina qu-rilish tashkilotlari.. tayanchlar yasash uchun metalti behuda sarflamoqdalar. Gazetadan .

2 koʻchma Asos boʻlib xizmat qiladigan, suyaniladigan narsa. Moʻlhosil toʻplash obida mexanizatsiya dehqonning eng kuchli tayan-chidir. Gazetadan. ◆ Pedagogning eng qudrapsh tayanchi ham va orombaxsh yostigʻi ham uning pokiza vijdonidir. R. Usmonov, „Odobnoma“ . ◆ Tabiat faqat inson tirikligining, hayot-ning jismoniy asosini belgilabgina qolmay, maʼnaviy hayotning ham asosiy tayanchidir. "OʻTA" .

3 koʻchma Yordam yoki himoya qiladigan, qoʻl-lab-quvvatlaydigan kimsa; himoyachi, yordam-chi, homiy. ◆ Zebixon xotinlarni zimdan kuza-tib oʻtirar, ularning ichidan oʻziga tayanch boʻladiganlarini moʻljallar va oʻylar edi. S. Zunnunova, „Gulxan“ . ◆ Xudodan boshqa tayanchim yoʻq, oʻzi asrasin. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

Sinonimlari

Antonimlari

ТАЯНЧ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

tayanch
1 опора, подпорка; // опорный; ◆ koʻprik tayanchi опора моста; ◆ tayanch nuqtasi физ. точка опоры; ◆ tayanch punkti воен. опорный пункт; ◆ tayanch boʻlib xizmat qilmoq служить опорой; ◆ tayanch maktabi ист. опорная школа;
2 перен. опора, поддержка; оплот; ◆ SSSR tinchlik va xalqlar doʻstligining tayanchidir СССР - оплот мира и дружбы между народами.

tayanch