Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ter

Aytilishi

Etimologiyasi

TER 'teri ostidagi maxsus bezlar ajratadigan suvsimon shaffof suyuqlik'. Uyning dimligidanmi yoki ogʻrih azobidanmi, uning peshanasida mayda t ye r tomchilari yaltirardi (Saida Zunnunova). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu ot asli tär | tżr tarzida talaffuz qilingan (ПДП, 429; ЭСТЯ, III, 203; Devon, I, 191); keyinroq ä | e unlisi ye unlisiga almashgan (ДС, 553): tär | ter > ter.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Ter bezlari ajratib chiqaradi-gan tiniq suyukdik. ◆ Badanidan ter chiqdi. Terga botmoq. Peshonasini ter bosdi. Aʼzo-yi badanidan ter quyilardi. Ter bez/tri. n ◆ Uning yelkasiga va turtib chiqqan beliga terdan namiqqan koʻylagi yopishib qolgan. S. Anorboyev, „Oqsoy“ . ◆ Peshonasidan doʻlday oqayotgan terlarini oʻng qoʻli bilaan halloslab artayotgan mingboshiga Soli sovuq jiydagul piyolada koʻk choy tutdi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ .

2 koʻchma Mehnat. ◆ Yer kuch bilan, ter bilan unum beradi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

Jon teriga tushmoq 1) qattiq tirish-moq, bor kuchini sarflamoq. ◆ Jon teriga tushib ishlamoq; 2) qattiq azoblanmoq, „azobning, ogʻriqning zoʻrligidan majolsiz-lanmoq, holdan toymoq“ . ◆ Otlar jon teriga tushib kishnaganlaricha yiqila boshladi, oyoqlari ot ostida qolgan suvorilar ham merganlarning oʻqini yeb, yer tishlab qola-verdilar. M. Osim, „Iskandar va Spitamen“ . Peshona teri q. peshona. ◆ Hammasi senu men-daqalarning peshona teridan bino boʻlgan. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . ◆ Axir kambagʻal xalq oʻz qoʻl kuchi, peshona teri bilan kun koʻrshiga ham iloj topolmay qoldi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . Ter toʻkmoq Mehnat sarflamoq, as-toydil mehnat qilmoq. Men kuchimni, te-rimni toʻkay, foydasini soyaparvar boylar koʻrsin.. Qani insof! Oybek, Tanlangan asarlar. ◆ Ish sharoiti nihoyatda ogʻir edi. Har kupi 12—14 soatlab ter toʻkishga toʻgʻri kelardi. T. Alimov, „Haqiqat yengdi“ .

Sinonimlari

Antonimlari

ТЕР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

ter
пот, испарина; // потовой; ◆ terga botmoq или ◆ terga pishmoq или ◆ terga gʻarq boʻlmoq обливаться потом; ◆ betidan terini artmoq (или sidirmoq) вытирать пот с лица; ◆ undan ter quyilib turardi пот градом катился с него; ◆ ter toʻkmoq 1) обливаться потом; 2) перен. поливать потом; трудиться в поте лица; ◆ peshana teri toʻkib top(il)gan заработанный честным трудом, трудовой; заработанный в поте лица; ◆ ter bezlari (или ◆ ter chiqaruvchi bezlar ) анат. потовые железы.

Turkcha (tr)