Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

tit-ra-moq

Aytilishi

Etimologiyasi

TITRA— 'sovuqdan, qayajonlanishdan badani sil— ^kintitramoq'¹ ' Qaltira— ’. Hayot pih-pih yigʻlar, yelkalari 9ⁱRtitramoqdi.r t i t r a r e d i (Mirzakalon Ismoiliy). Bu feʼl silkinish qolatini bildiruvchi titir-titir taqlid soʻzidan -ä qoʻshimchasi bilan yasalgan (ДС, 564), keyinroq ikkinchi boʻgʻindagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻygan (ДС, 564): titir + ä = titirä— > titrä—.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Sovuqdan, qoʻrquvdan, hayajondan yoki darmonsizlikdan, kasallik va shu kabilardan qaltiramoq. ◆ Hayot piq-piq yigʻ-lar, yelkalari dir-dir titrar edi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ . ◆ Koʻzlarimiz toʻqnash-di-yu, uning lablari titrab, koʻzlaridan ikki tomchi yosh dumalab ketdi. M. Jabborov, „Sevinch yoshlari“ . ◆ Shodligimdan oʻzimni yoʻqo-tayozdim, dagʻ-dagʻ titrayman. Gazetadan .

2 Qimirlamoq, tebranmoq, silkin-moq, larzaga kelmoq. ◆ Baland, toʻgʻri oʻsgan, uchlari bir-biriga tutashgan qator teraklar jimgina titraydi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Ali tajangning sargʻish moʻy-lovi titrab ketdi. Oybek, „Quyosh qoray-mas“ . ◆ Gʻulomjonning gurzisi asov tosh ustiga dahshat bilan urilganda, butun togʻ titrar, ungur ichi gumburlab ketar edi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ .

3 Titroqqa oʻxshash boʻlinib-boʻlinib chiqmoq, ifodalanmoq (ovoz, tovush haqi-da). ◆ Qattiq titragan deraza orqali uzoqda oʻt-boʻronlar koʻrinadi. Oybek, „Quyosh qo-raymas“ . ◆ -Qalay endi, tuzukmisiz? -Shukur, rahmat, —uning ovozi titrab, gapining oxi-ri yaxshi eshitilmadi. S. Ahmad, „Hukm“ . ◆ Uyning yaqindagina sirlangan, boʻyoq isi anqib turgan shifti ostida tor sadolari titrab ketdi. U. Hoshimov, „Bahor qaytmaydi“ .

4 koʻchma Titroqqa oʻxshash ifoda bermoq, harakatlanmoq. ◆ Soʻzlar ekan, yuragi mashʼum bir ehtimolning dahshatidan titrar, tili ham osonlik bilan harakatlanmas edi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

Sinonimlari

Antonimlari

ТИТРАМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

titramoq
1 трястись, дребезжать, дрожать; трепетать; содрогаться, сотрясаться; hayajondan uning qoʻllari titrardi от волнения у него тряслись руки; ◆ sovuqdan titramoq дрожать от холода; daraxt shoxlari shabadada titraydi ветви дерева дрожат от ветра; titrab-qaqshab 1) гневно, с гневом; titrab-qaqshab gapirmoq говорить с гневом; 2) дрожа, трясясь; bir narsa soʻrasang titrab-qaqshab zoʻrgʻa beradi если у него попросишь что-нибудь, он даёт трясясь (от жадности); 3) дрожа в ознобе; aʼzoyi badanim titrab-qaqshab turibdi у меня сильный озноб; dushman titrab-qaqshasin! пусть враг трепещет!;
2 муз., тех. вибрировать.

titramoq