un

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

un

Etimologiyasi

UN I 'donning upaga oʻxshash kukunga aylantirilgan holati’. Bu non oliy nav u n d a n tayyorlangan. Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu ot asli u:n tarzida talaffuz qilingan (ЭСТЯ, I, 597), oʻsha davrlardayoq u:    unlisining choʻziqlik belgisi

yoʻqolgan (Devon, I, 83): u:n > un.

UN II ’ovoz’. Anchadan keyin itlarning u n i oʻchdi (Sunnatilla Anorboyev). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu ot ün tarzida talaffuz qilingan (ЭСТЯ, I, 626; ПДП, 440; Devon, I, 74; DS, 625); oʻzbek tilida ü unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: oʻn > un.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

I 1 Turli ekinlar donini, asosan bugʻdoyni tegirmonda tortish yoʻli bilan olinadigan kukunsimon ozuqa. ◆ Bugʻdoy uni. Joʻxori uni. Oq un. Kepakli un. n ◆ Bos-tirmada Ziyodaxon supra yozib, un elab oʻti-raredi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ . U ◆ qayroqi bugʻdoy unidan yogʻliq patir, somsa yopdi, qatlama pishirdi. I. Rahim, „Chin muhabbat“ . ◆ Jannat xola shoshib un chalib, quymoq soldi-da, boltani qoʻliga olib, toʻqayga qarab ketdi. S. Ahmad, „Ufq“ .

2 Kukun holiga keltirilgan mahsulot. ◆ Kartoshka uni. Suyak uni. Fosfor uni.

Qulogʻiga un bosmoq Eshitmaydigan, kar boʻlib qolmoq. ◆ \Xonzoda:] Qulogʻingga un bos-dingmi, yetimcha, yetti kulcha! Chilim! Hamza, „Boy ila xizmatchi“ . ◆ Bu oʻzi qanday odam, qu-logʻiga un bosqanmu?A. Qodiriy, „Mehrobdan chayon“ .

un II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

un

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

esk. shv. Tovush, ovoz. ◆ Anchadan soʻng itlarning uni oʻchdi. S. Anorboyev, „Okroy“ . ◆ Ovozini eshitish uchun tomogʻiga zoʻr berib koʻradi. Faqat qandaydir xirildoq un chiqa-di. S. Azimov, „Oppoqtong qoʻshigʻi“ .

Antonimlari

УН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

un I
мука; ◆ bugʻdoy uni пшеничная мука; ◆ kartoshka uni картофельная мука; ◆ un elamoq сеять муку, просеивать муку.

un II
звук, голос; ◆ un bermoq (или chiqarmoq) издавать звук.

Aragoncha (an)

Raqam

un

Ispancha (es)

Raqam

un

Nido

un

Fransuzcha (fr)

Raqam

un Andoza:fr-interj

Katalancha (ca)

Nido

un

Raqam

un

Galisiycha (gl)

Galisiyaliklar raqam

un

Italyancha (it)

Raqam

un

Nido

un

Astuleoncha (ast)

Nido

un

Raqam

un

bir