Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ya-moq

Aytilishi

Etimologiyasi

YAMOQ 'biror narsaning yirtilgan, teshilgan, uzilgan joyini butunlash uchun moʻljallangan mato, charm parchasi’. U otasining chang bosgan boʻyniga, cho— ponining yelkasidagi yamoqlariga nazar soldi (Sh.Toshmatov). Bu ot qadimgi turkiy tilda 'biror narsaning yirtilgan, uzilgan, teshilgan joyini bu — tunla-’ maʼnosini anglatgan yama- feʼlidan (Devon, III, 100) —gʻ qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, IV, 108; Devon, III, 35); oʻzbek tilida soʻz oxiridagi gʻ undoshi q undo — shiga, birinchi boʻgʻindagi a unlisi ä unlisiga, ikkinchi boʻgʻindagi a unlisi q undoshining taʼsiri bilan â un — lisiga almashgan: yama- + gʻ = yamagʻ = yamaq > yämâq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Biror narsaning yirtilgan, teshilgan, uzilgan joyini yamash, butunlash uchun moʻljallangan bir parcha mato, charm va sh.k. ◆ Shimining tizzasi bilan oʻng choʻn-tagining tagiga yamoq solingan edi. S. Karomatov, „Oltin qum“ . ◆ Plansiz, muvaqqat uy-lar, zar libosga boʻz yamoq singari, qalʼa husnini buzib turibdi. Gazetadan .

2 Yamoq solingan, yamokdi joy. ◆ Sherali, jima boʻlmasa, bitta yamoqni bekitmoqchi boʻlib, koʻylagini shimining ustidan tushir-di. S. Karomatov, „Oltin qum“ . ◆ U otasining chang bosgan boʻyniga, choponining yelkasidagi yamoqlarga nazar soldi. Sh. Toshmatov, „Erk qushi“ .

3 Yamash talab etadigan, yamaladigan nar-sa, buyum. U ◆ endi vaqtining koʻpini har kim keltirgan yamoqlarni yamash bilan oʻtkaza boshladi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

4 Yamash, yamashga oid. ◆ Yamoq ishlari siy-raklashgach, yuvilgan kiyimlarga dazmol bo-sishdi. Shuhrat, „Shinelli yillar“ .

5 Yamoq solingan, yamab tikilgan; yamal-gan, yamoqli. ◆ Yamoq koʻrpa. Yamoq toʻn. Yamoq etik, m ◆ Ayvon ustuniga suyanib turgan ola-bula yamoq choponli bir bola kelib, uning oldiga tushdi: -Dani, yuring, mullaka! P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . ◆ Tizzasi yamoq shimni torlik qilib qolguncha kiyib yurdi. U. Ik-romov, „Unutilmas xotiralar“ .

6 koʻchma Tuzalgan yaraning izi, chandiq. ◆ Yuzning yamogʻi. yat Mehmonning boshida qan-daydir tirtiq, yamoq dogʻlar, soch chiqmagan joylar ham bor edi. U. Ismoilov, „Saylanma“ .

7 koʻchma Kam-koʻstni, kamchilikni toʻl-dirgan narsa. ◆ Yomonga yomon bul, Yaxshiga yamoq boʻl. Maqol . ■■ ◆ Paxtadan kelgan hayon chorvaga yamoq boʻlib ketardi. Y. Shamsharov, „Toshqin“ .

Sinonimlari

Antonimlari

ЯМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

yamoq
1 заплата; // заплатанный залатанный; ◆ yamoq kiyim залатанная одежда, одежда в заплатах; ◆ yamoq solmoq накладывать заплату; ◆ yamoq yamamoq чинить, починять (одежду или обувь);
2 одежда или обувь, требующие починки;
3 шрам; yuzning yamogʻi шрам на лице.

yamoq