Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yash-na-moq

Aytilishi

Etimologiyasi

YASHNA- ’chaqna-’; ’barq urib oʻs-’. Gulxan ya sh -n a b k ye t d i. Bu feʼl qadimgi turkiy tilda yashïn °tidan (Devon, III, 28; DS, 246) -a qoʻshimchasi bilan yasalgan (ДС, 246), -a qoʻshimchasi qoʻshilganidan keyin Ikkinchi boʻgʻindagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻygan (ДС, 246); oʻzbek tilida a unlilari ä unlilariga al — ^ashgan: yashïn + a = yashïna- > yashna- > yäshnä-. Bu Feʼl dastlab 'yarqira-’ maʼnosini anglatgan boʻlib, barq urib oʻs-’ maʼnosi va boshqa maʼnolari shu ^aʼnodan oʻsib chiqqan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Barq urib oʻsmoq, gul-lamoq, guli ochilmoq. ◆ Oldin ekilgan gʻoʻza-larimiz esa kun sayin yashnayapti. R. Aziz-xoʻjayev, „Yashil chayla“ . ◆ Yuz ochmish, yashnamish sumbul va lola. Gʻayratiy .

2 Oʻziga tortadigan goʻzal holga kelmoq; yorqinlik, koʻrkamlik kasb etmoq; goʻzal-lashmoq. ◆ Bahor kelishi bilan dala yashnar. n ◆ El keltirib yoydi poyandoz, Yashnab ketdi hovuz boʻylari. E. Rahim . ◆ Gulnorning boʻyi oʻsib, koʻkragi toʻlishib, butun gavdasi qizlik la-tofati bilan yashnagan chogʻda, boyvachcha uni koʻz tagiga olib qoʻygan edi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . U ◆ [Asrora] kirgan uy yashnab ketadi. S. Ahmad, „Ufq“ .

3 koʻchma Rivoj topmoq, kamolga erish-moq; avj olmoq. ◆ [Yoʻlchi:] Xalq borgan capu pachaqlanaveradi, boylar yashnayveradi, ne-gaki ildizi kuchimizni soʻradi-da. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Odamlarda gʻayrat va tashabbus yashnab ketdi. A. Qaxxor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ . ◆ Saidiyning qalbidagi soʻna boshlagan muhabbat choʻgʻi yashnay boshladi. A. Qahhor, „Sarob“ .

4 Porlab, chaqnab, yashnab koʻrinmoq, namoyon boʻlmoq. ◆ Yulduzlar charogʻon boʻlib yashnamoqda. yat Qoʻsha-qoʻsha gilamlar yashnagan buuy, Unsin yolgʻiz qolarkan, allaqanday sovuq tuyuldi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

5 koʻchma Yayramoq, yozilmoq. ◆ Yangi turmush bogʻlarinda Yosh koʻngillar yashnasin! Hamza . ◆ Har zamon boʻl bilim oʻchogʻida, Yashnagan maʼrifat quchogʻida. Gʻayratiy . ◆ Pa-ranjini oʻt-otashga Tashlaganim-tash-lagan, Davlat qushi qoʻngan boshga, Yash-naganim-yashnagan. 3. Diyor .

Sinonimlari

Antonimlari

ЯШНАМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

yashnamoq
цвести, расцветать; bahor keldi, gullar yashnadi наступила весна, и расцвели цветы; yashnagan bogʻlar цветущие сады;
2 перен. цвести, процветать; расцветать, быть в полном расцвете; Oʻzbekiston Sharqdagi gullab-yashnayotgan ilgʻor sovet respublikalaridan biridir Узбекистан - одна из передовых цветущих советских республик на Востоке; gulxan yashnab ketdi костёр вспыхнул ярче, заполыхал, костёр разгорелся;
3 перен. сиять, расцветать (напр., от радости); Cholning yuzi yashnab, yosharib ketganday boʻldi (Ойбек, «О. в. шабадалар») Лицо старика расцвело и как бы помолодело.

yashnamoq