yetmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yet-moq

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Yurib, yoʻnalib, maʼlum bir yerga, joyga, manzilga borib olmoq. ◆ Haydar ota Koʻtarmaga xuftondan keyin yetdi. A. Qahhor, „Asror bobo“ . ◆ Eshik oldiga yetganida, negadir oʻzining ham oʻsha yoqqa talpinayot-ganini sezib, hayajon ichida tutqichni ushladi. Oʻ. Hoshimov, Qalbingga quloq sol.

2 Quvib, tenglashib olmoq. ◆ Oshiqmagan quyonga yetibdi. Maqol . a ◆ Qistasa ham, yetolmaydi bedovlar. "Malikai ayyor" .

3 Joʻnatilgan, tarqatilgan joyidan, manbaidan naridagi biror joyga bormoq (ovoza, gap, xat-xabar va shu kabilar haqida). ◆ Bu xabar bizgacha yetib keldi. Bu gap uning qulo-gʻiga yetmasin. yash ◆ Hay deganda, haqqa yetgay nolishim. "Malikai ayyor" .

4 Boʻy, hajm, miqsor, daraja jihati-dan boshqasiga teng boʻlmoq, tenglashmoq, barobar kelmoq. ◆ Devoroʻlguday baland-da, boʻyi yetmadi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ . ◆ Bo-rakallo, goʻsht toʻgʻrashda senga yetadigani yoʻq.. K. Yashin, „Hamza“ .

5 Taʼmin etadigan, kifoya kiladigan miqdorda boʻlmoq. ◆ Joi hammaga yetadi. Oz boʻlsa yetar, koʻp boʻlsa ketar. Maqol . gsh ◆ Qandoq qilay, oʻrtoqjon, boshqa ishlarni yigʻish-tiray desam, oylik yetmaydi. A. Qahhor, „Qa-notsiz chittak“ . ◆ Saroydan tushadigan hadyalarni bir oy toʻplaganda, toʻrt qadoq etga yetmaydi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .

6 Muvaffaq, muyassar boʻlmoq; erishmoq. ◆ Yaxshi bilan yurdim — yetdim murodga, yomon bilan yurdim — qoldim uyatga. Maqol. yash ◆ Qani endi, dunyoda vafo boʻlsa, har kim tilagiga yetsa. A. Qahhor, „Shohi soʻzana“ .

7 Kifoya qilmoq. ◆ Onang bechoraga otang-dan ikkita sagʻir bilan qolib, koʻrgan kun-lari ham yetadi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ . ◆ Qoʻy endi, oʻzimning qiynalayotganim ham yetadi. N. Safarov, „Sharqtongi“ .

8 Maʼlum bir yoshgacha yashab bormoq, umr koʻrmoq. ◆ Otam saksonga yetdi. m ◆ Oltmish toʻrt yoigga yetdim, oʻgʻlim-qizim boʻlmadi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

9 Kelmoq; boshlanmoq. ◆ Vaqti yetdi. Kuni yetdi. n ◆ Kunlar oʻtdi, vaʼdaning muddati yetdi. U. Ismoilov, „Saylanma“ .

10 Talab, meʼyor darajasida boʻlmoq. ◆ Qilichning ishlovi yetgan, Tekkan omon qol-masin deb, Zaharning suvini yalatgan. "Malikai ayyor" .

11 koʻm. fl. vazifasida. Yetakchi feʼldagi hara-katning oxirigacha, tugal bajarilishi maʼ-nosini bildiradi. ◆ Yoʻq, hali anglab yetga-ningizcha yoʻq. N. Safarov, „Uygʻonish“ . ◆ Ota-onasiga oʻz soʻzini oʻtkazishga Saidiy ishonib yetmadi. A. Qahhor, „Sarob“ .

Aqli yetmoq q. aql. Boshiga yetmoq q. bosh. Boshi koʻkka (yoki osmonga) yetmoq q. bosh. Boʻyi(ga) yetmoq q. boʻy. Koʻzi yetmoq q. koʻz. Nima yetsin Hech narsa teng kelolmaydigan ish, narsa va shu kabilar haqida aytiladigan ibora. ◆ Ehe, kitob oʻqishga nima yetsin. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . Ogʻzi qulogʻiga yetdi q. ogʻiz. Pichoq suyakka yetdi q. suyak. Tagiga yetmoq q. tag. Qoʻli yetmoq q. qoʻl.

Antonimlari

ЕТМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Feʼl

yetmoq yetmoq

Ruscha _ru

yetmoq
1 хватать, быть достаточным (для кого-чего-л.); kitob hammaga yetadi книг всем хватит; vaqt yetmadi времени не хватило; menga joy yetmay qoldi мне не хватило места; bunga pul yetmas пожалуй, на это не хватит денег; kuchim yetgancha ishladim я работал по мере сил (сколько хватило сил); suv yetmaganidan из-за нехватки воды; yetdi-yu turdi хватило как раз;
2 доходить; доезжать; добираться; достигать; biz eson-omon yetdik мы благополучно доехали; Toshkentga yetay deb qoldik мы приближаемся к Ташкенту; ◆ borib yetmoq или etib bormoq дойти; доехать; добраться; ish shunga borib yetdiki... дело дошло до того,что...; yetib kelmoq прийти; приехать, прибыть; qiz muyulishga yetganda toʻxtadi дойдя до поворота, девушка остановилась;
3 достигать, добиться; murodga (или maqsadga) ◆ yetmoq достигать цели; yaxshi bilan yurdim - yetdim murodga, yomon bilan yurdim - qoldim uyatga посл. с хорошим (человеком) поведешься - достигнешь цели, а с плохим поведешься - осрамишься;
4 достигать (какого-л. предела), дойти; hosildorlik 40 sentnerga yetdi урожайность достигла 40 центнеров; chorva tuyogʻi mingtaga yetdi поголовье скота достигло тысячи; boʻyi(ga) yetgan достигший совершеннолетия, совершеннолетний; yoshiga yetgan bola годовалый ребёнок;
5 доставать, дотягиваться; uning qoʻli shipga yetadi он рукой достаёт до потолка, tokchaga boʻyim yetmaydi я не дотянусь до полки;
6 догонять; поравняться; men unga yetib oldim я поравнялся с ним; ◆ quvib yetmoq va uzib oʻtmoq догнать и перегнать;
7 дожить; yozga yetib olaylikchi, bir gap boʻlar доживём до лета, а там видно будет;
8 наступать; qish ham yetib keldi и зима наступила; kuni yetdi ему пришло время умирать; пришёл его смертный час; uning oy-kuni yetdi ей пришло время родить, у неё наступило время родов; vaqti-soati yetdi наступило время (чего-л.);
9 входит в состав сложных глаголов и устойчивых словосочетаний; aqlim yetdi 1) я понял; я сообразил, я постиг умом; 2) я поверил (в возможность чего-л.); bunga aql yetmaydi 1) уму непостижимо, это невозможно понять; 2) не верится (в возможность этого); ◆ tagiga yetmoq 1) докопаться (до смысла, истины и т. п.); постичь; 2) погубить (кого-л.); ◆ qadriga yetmoq оценить по достоинству; ongiga (miyasiga) ◆ yetmoq дойти до сознания; ◆ ishonib yetmoq убедиться вполне полностью; bunga mening koʻzim yetmaydi я не верю в это, я не считаю это возможным (т. е. я скептически отношусь к этому); ◆ maʼnosiga yetmoq понять (постигнуть) смысл; * nima yetsin! что может быть лучше!; kitob oʻqishga nima yetsin! что может быть лучше чтения книг!