yigʻmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yigʻ-moq

Etimologiyasi

YIGʻ- ’toʻpla-’. Oʻzim ham sizlarni y i gʻ i b, ikki ogʻiz gaplashmoqchi edim (Abdulla Qahhor). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu feʼl yïgʻ- tarzida talaffuz qilingan (Devon, III, 69; DS, 265), oʻzbek tilida ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: yïgʻ- > yigʻ-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Turli joydagi shaxslarni yoki narsalarni bir joyga keltirmoq;

toʻplamoq. ◆ Boshliqlarni yigʻmoq. Toʻkilgan ol-malarni yigʻmoq. n ◆ Mana, Nazira xola ham, Shahodat xola ham kelishdi. Yaxshi boʻldi. O‘zim ham sizlarni yigʻib, ikki ogʻiz gaplashmoqchi edim. A. Qahhor, „Kampirlar sim qoqsi“ . ◆ Talʼ-at sinfdosh doʻstlarini yigʻib, uyida ziyofat qilmoqchi edi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbinga quloq sol“ . ◆ El ogʻasi — donolarni yigʻinglar.. "Yusuf va Ahmad" . ◆ Ikkalamiz sizlarning yashash obʼ-yektlaringiz haqida maʼlumotlar yigʻyapmiz. O. Moʻminov, „Xiyobondagi uch uchrashuv“ .

</a>275_Q^_

2 Terib, oʻrib va b. yoʻl bilan olib toʻplamoq; yigʻishtirmoq. ◆ Hosilni yigʻmoq. U yoz boʻyi Mansur uchun ataylab yalpiz, sariqbosh, isiriq, yana allaqanaqa giyohlarni yigʻib yurardi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbinga quloq sol“ .

3 Biror narsani maʼlum vaqt jarayonida bir-bir topib toʻplamoq; jamgʻarmoq. ◆ Pul yigʻmoq. Mol yigʻmoq. Bisot yigʻmoqchidirlar balki? Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ . ◆ Axir odamlarga mehr-shafqatli boʻlishni Hamzaga shu ota talim bergan, qolaversa, nega bunchalik kitob yigʻmasa. K. Yashin, „Hamza“ .

4 Jam holga keltirmoq; yigʻishtirmoq. ◆ Hozir narsalarni yigʻinglar, yaxshilab nonushta qilib olinglar, yuqoriga koʻtarilamiz. S. Karomatov, „Oltin qum“ .

5 Yigʻinchoq, tartibli holatga keltirmoq. ◆ -Kel, Nurioy! — Salimboyvachcha oyoqlarini yigʻib oldi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

6 tex. Qismlarni oʻzaro biriktirib butun holga keltirmoq. ◆ Traktorni yigʻmoq.

7 koʻchma Maʼlum bir nuqtaga qaratmoq, toʻplamoq, markazlashtirmoq (xayol, aql, kuch va sh. k. ni). ◆ Stepan esini yigʻib, oʻrnidan turdi. A. Muxtor, „Qoraqalpoq qissasi“ . ◆ Hakimjon ilu suhbatdan soʻng oʻzining xom va chuvalashgan fikrlarini pishitdi, bir oraga yigʻdi.. oʻsha kundan boshlab uning hamma narsaga qarashi boshqa boʻldi!Choʻpt\on, Kecha va kunduz . ◆ ..bor kuchimni yigʻib chopdim. Sh. Xolmirzayev, „Yoʻllar, yoʻldoshlar“ .

8 Ish, harakat, faoliyat va sh. k. ni toʻxtatmoq, yigʻishtirmoq. ◆ Shokir ota ishni yigʻdi, koʻzoynagini olib qoʻydi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

Antonimlari

ЙИҒМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

yigʻmoq
1 собирать; stol ustidagi kitoblarni yigʻib qoʻymoq собрать книги со стола; komandaga kuchli oʻyinchilarni yigʻib olmoq набрать в команду сильных игроков;
2 убирать; ◆ oʻrin yigʻmoq убрать постель;
3 складывать, подбирать; oyoqlarni yigʻib oʻtirmoq сидеть, подобрав ноги;
4 копить, накапливать; ◆ pul yigʻmoq копить деньги; ◆ kuch yigʻmoq копить силы;
5 собирать, монтировать;
6 снимать (урожай).