uxlamoq
tahrirlash
Morfologik va sintaktik xususiyatlari tahrirlash
ux-la-moq
Aytilishi tahrirlash
Etimologiyasi tahrirlash
UXLA- 'fiziologik sokinlik qolatida boʻl-’. Ukam dong qotib u x l a r e d i. Bu feʼl qadimgi turkiy tilda uyu- feʼlidan -q qoʻshimchasi bilan yasa — lib, ’uxlash qolatida’ maʼnosini anglatgan uyuq soʻzi — dan -la qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, I, 581); avval soʻz boshlanishidagi u unlisi talaffuz qilinmay qoʻygan (uch boʻgʻinli soʻz ikki boʻgʻinli soʻz holatiga keltirilgan), keyin q undoshi x undoshiga almashgan, soʻngra y undoshi ham talaffuz qilinmay qoʻygan, a unlisi ä unlisiga almashgan: uyuq + la = uyuqla- > yuqla- > yuxla- > uxlä-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari tahrirlash
Maʼnosi tahrirlash
1 Uyquga ketmoq, uxloq ho-latda boʻlmoq. ◆ Bola.. goh u ishga, goh bu ishga yugurar, kechalari esa holdan toyib, horib, dong qotibuxlar edi. M. Ismoiliy, „Fargʻonat“ .o.
2 koʻchma Tinch holatda boʻlmoq. ◆ Ogʻir sukunatga choʻmib uxlardi qishloq. Gʻayratiy . ◆ Pashsha uchmas, uxlar ungurlar. Allalaydi soyning shovqini. Toʻla .
- Yetti uxlab, tush(i)da (ham) koʻrmagan yoki yetti uxlab, tush(i)ga (ham) kirmagan q. tush.
Sinonimlari tahrirlash
Antonimlari tahrirlash
УХЛАМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari tahrirlash
Feʼl tahrirlash
uxlamoq uxlamoq