Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ba-ra-var

Aytilishi

Etimologiyasi

BARAVAR 'Teng' maʼnosini anglatadigan bu birlik OʻTILga barobar shaklida ham kiritilgan boʻlib (I, 79, 82), izohlar asosan baravar shakli maqolasida berilgan. Oʻzbek tiliga tojik tilidagi baravar shakli olingan. Barobar shakli asli 'tomon' maʼnosini anglatadigan tojikcha bar IV otini (ТжРС, 45) oraga o(â) tutashtiruvchi tovushini (ТжРС, 539) qoʻshib takrorlash bilan hosil qilingan boʻlib, 'teng' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, 1, 79). Oʻzbek tilida baravar birligi asosida baravarlash- feʼli, baravariga ravishi hosil qilingan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

f. l — teng, bir xil; teng qiymatli

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 sft. Oʻlchami, hajmi, katta-ki-chikligi, son-qiymati, harakati jihatidan bir xil, teng.◆ Boʻyi baravar devor. Baravar hajmli shishalar. Yoshi baravar bolalar. Baravar vaqt oraliqlari. yaya◆ Bolaga oila ham, maktab ham baravar tarbiya berishi, odob-axloq oʻrgatishi kerak. Gazetadan.◆ Anvar har kim uchun sevimli va xushmuomalasi bar-chaga baravar edi. A. Qodiriy, Mehrobdan chayon.◆ Ikkala ot bir qiyomda, baravar qadam tashlab borar edi. A. Qahhor, Asarlar.

Baravar kelmoq 1) turli koʻrsatkich va belgilariga koʻra bir xil chiqmoq; teng kelmoq.◆ Qoplarning ogʻirligi baravar keldi. Kirim bilan chiqim baravar keldi; 2) muvozanatga kelmoq, tenglashmoq.◆ Tarozi-ning pallalari baravar keldi; 3) koʻchma biror harakatda (janjalda, munozarada, kurashda) teng kelmoq, bas kelmoq. U◆ bilan baravar kelib boʻladimi? 4) "teng, bir xil" maʼnolaridagi kesim vazifasida.◆ Unga yoshu qari baravar. Besh qoʻl baravar emas. Maqol. n◆ Oʻzing bilasan, qachon qarasang, katta-kichikka baravar, hamisha kamba-gʻallar foydasini koʻzlaydi. H. Shams, Dushman. Baravar koʻrmoq Teng munosabatda boʻlmoq, teng koʻrmoq.◆ Ota-ona oʻz farzand-larini baravar koʻradi.

2 rvsh. Bir vaqgda, bir paytda; bir-biridan qolishmay.◆ Baravar ishlamoq. Baravar joʻnamoq. Oʻrnidan baravar turmoq. n U eshikdan kirganda, dahlizda oʻtirgan uch kishi baravar oʻrnidan turib salom berdi. A. Qahhor, Qoʻshchinor chiroqlari.◆ Karvon ketidan kelayotgan ikki sarboz orqadan eshitilgan nogahoniy chinqiriqdan baravar toʻxtashdi. S. Karomatov, Soʻnggi barxan.

3 Sanoq sonlar, shuningdek, "necha", "bir necha" soʻzlaridan keyin kelib, shu miqdor darajasida qaytarilganlikni, kar-ralilikni ifodalaydi.◆ Brigada hosil-dorlikni.. ikki baravar koʻtarishga muvaf-faq boʻldi. "Oʻzbekiston qoʻriqlari".◆ Knyaz suv pulini uch baravar oshirib tboribdi. A. Qaqhor, Qoʻshchinor chiroqlari.◆ ..[Otabek] uning [Kumushning] husndagina emas, aqlda va boshqada Zaynabdan necha baravar yuqorida ekanini angladi. A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar. ◆ Kutganidan bir necha baravar ortiq kaltak yegan dushman aql-hushidan ozayotgan edi. N. Safarov, Olovli izlar.

4 "Birga", "shuningdek" maʼnolarini ifodalaydi.◆ Lekin shu bilan baravar, Mir-zakarimboy Yoʻlchining butun siymosida katta jasorat va gʻurur sezdi. Oybek, Tanlangan asarlar.◆ Nuri bu yigit toʻgʻrisida koʻproq narsa bilishni istash bilan baravar, bu qizning unga munosabatini ochish kabi yashirin bir niyat bilan gapni chuvalatdi. Oybek, Tanlangan asarlar.

5 3-sh. egalik, j. k., oʻ-p. k. shakllarida kelib, koʻmakchi vazifasida qoʻllanadi (q. baravariga II, baravarida).

Sinonimlari

Antonimlari

БАРАВАР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

baravar
1 равный, одинаковый; // равно, одинаково; ◆ ularning boʻyi ~ они одинакового роста; ◆ ogʻirligi ~ toshlar гири одинакового веса; ◆ menga hamma ~ для меня все одинаковы; ◆ bu gapingiz inkor bilan ~ это ваше утверждение равносильно отрицанию; ◆ ~ kelmoq 1) быть равным; оказываться одинаковым (с чем-л. или между собой); уравновешивать (друг друга); 2) перен. равняться (в споре, в борьбе и т. д.); ◆ unga ~ keladigan polvon yoʻq нет богатыря, который бы мог равняться с ним;◆ ~ koʻrmoq считать равным; одинаковым; относиться (к кому-чему-л.) одинаково, не делая различий;
2 поровну; ◆ ~ boʻlib olmoq разделить (между собой) поровну;
3 наравне, вровень; ◆ hamma ~i ishlamoq работать наравне со всеми; ◆ samolyot terak ~ (boʻlib) uchdi разг. самолёт летел на высоте тополя (т. е. очень низко); ◆ ship ~ oʻtin taxlangan дрова уложены до потолка; ◆ zamona bilan ~ qadam tashlamoq идти в ногу с временем (с современностью);
4 вместе, одновременно, дружно, сразу; ◆ hamma ~ kulib yubordi все дружно рассмеялись; ◆ ...bilan ~ вместе с..., наряду с..., одновременно с...; ◆ shu(ning) bilan ~ или ◆ shu(ning) ~ida вместе с этим, наряду с этим, одновременно с этим;
5 в сочетании с числительными; ◆ besh ~ в пять раз; ◆ besh ~ katta в пять раз больше.

baravar