Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

chet

Aytilishi

Etimologiyasi

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 ot Biror narsaning markazidan uzoq atrof, joy; biror narsaning eng chekkasi; chekka, ovlok. ◆ Shahar cheti. Supa-ning cheti. Chet joy. Chet oʻlka. yat ◆ -Mana aqcha, — Mirzo choʻntagidan tilla tangalar toʻldirilgan xaltachani chiqarib, dasturxon chetiga qoʻydi. Mirmuhsin, „Meʼmor“ . ◆ Yoʻl-larning ikki chetidagi ariqlar va chuqurlar koʻchma qum, xas-xashak bilan toʻldi. Sh. Rashidov, „Boʻrondan kuchli“ . ◆ Toʻqqiz-oʻn kunlik oy shaharning qoq ustida cheti qoraygan barkashdek yaltirab turar edi. A. Qodiriy, „Mehrobdan chayon“ .

2 Biror obʼyektga nisbatan boshqa tomon, taraf; tashqari. ◆ Chetga qaramoq. Chetga tort-moq. n ◆ Raʼno yuzini chetga oʻgirib, kulib turar edi. A. Qodiriy, „Mehrobdan chayon“ . ◆ Murzin Elmurodni koʻrib, chetga burildi. Shuhrat, „Shinelli yillar“ .

Chetda qolmoq 1) bir chekkada, tashqari-da qolmok; 2) bebahra boʻlmoq; biror fao-liyatdan tashqarida boʻlmoq. ◆ Ishdan chetda qolmoq. Nazardan chetda qolmoq. yash Rahmat soʻzdan chetda qoldirmaslik uchun Otabekni ham oraga oldi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Birok, turkiy tillar materiallari hozirga qadar lingvist-strukturalistlar eʼtibo-ridan chetda qolib kelmoqda. "OʻTA" . Oʻzini chetga olmoq (yoki tortmoq) 1) oʻzini bir chek-kaga, panaga olmoq, bir tarafga, tomonga chiqmoq, oʻtmoq; chetlamoq. ◆ Naq shu pallada darvozadan katta qora sigir shataloq otib, orqasida bir kishini surib kirdi. Boy choʻchib, oʻzini chetga oldi. Oybek, Tanlangan asarlar; 2) koʻchma biror ishdan oʻzini olib qochmoq.

3 Qirgʻoq, sohil, yoqa, lab. ◆ Daryo chetidagi daraxtlar aksi suvda chayqaladi. "Yoshlik" .

4 koʻchma sft. Begona, ajnabiy, xorijiy. ◆ Chet el. Chet mamlakat. Chet tili. shsh Oʻnin-chi sinfda chet tili toʻgaragining mashgʻulo-ti borardi. S. Zunnunova, „Yangi direktor“ . ◆ Devorda va yerda qimmatbaho gilamlar, aʼlo sifatli chet el garnituri. F. Musajonov, „Himmat“ .

5 ot Tashqari, sirt; chekka. ◆ Chetdan odam yollash. Chetdan tomosha qilib turmoq.

Sinonimlari

Antonimlari

ЧЕТ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

chet
1 край, окраина; сторона; // крайний, окраинный; ◆ yoʻlning ~i край дороги, обочина дороги; ◆ ariqning ~i берег арыка; ◆ dasturxonning ~i край скатерти; ◆ shahar ~i окраина города; ◆ ~ joy окраина; ◆ oʻzini ~ga tortmoq 1) посторониться, стать в сторонку; 2) перен. сторониться, отстраняться (от чего-л.), уклоняться (от участия в чем-л.); ◆ ~da qolmoq 3) остаться в стороне; 2) перен. оказаться обойдённым; оказаться в стороне;
2 перен. граница, край; предел; ◆ ~ga chiqmoq 1) отойти в сторону; 2) перен. выйти из границ (чего-л.); ◆ temadan ~ga chiqmoq отклониться от темы; ◆ ~dan извне, со стороны;
3 посторонний, чужой; инородный; иностранный; ◆ ~ odam посторонний (чужой) человек; ◆ ~ jism инородное тело; ◆ ~ el иностранное государство; заграница.

chet