daryo

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

dar-yo

Etimologiyasi

{{OʻTEL|III|DARYO Bu ot ТжРСda daryo tarzida (120), OʻTILda daryo tarzida yozilgan (1,210); 'katga oqar suv' maʼnosini anglatadi. Fors, tojik tillarida bu ot 'dengiz' maʼnosini anglatish uchun ishlatiladi SHRS 216-ТжРС, 120).

Forschadan دریا — katta suv, dengiz.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Manbaidan quyilish joyi tomon tabiiy oʻzandan doimiy ravishda oqib turadigan katta suv. ◆ Zarafshon daryosi. Azim daryo. Daryo suvi. Daryo boʻyi. Oʻtirgan — boʻyra, yurgan — daryo. Maqol ◆ Tomchi toshib boʻlguncha, daryo oqib boʻlar. Maqol ◆ Pastlikda Chorvsshdan favvora boʻlib otilib chiqayotgan suv daryo hosil etib, olgʻa boryapti. Gazetadan . ◆ Kechasi daryo shunaqa chiroyli boʻladiki, Kanizakxon! A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“

2 koʻchma Koʻp mikdordagi narsalar haqida. ◆ Xayol daryosi. yash Botir yorim, bilaman, siz qaygʻu daryosiga mendan chuqurroq botdingiz. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Odamlar daryosi.. yangi shahar tomonga oqardi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . ◆ Kuyosh botgan. Lekin uning olov daryosi turli ranglar bilan tovlanib, cheksiz bir parda kabi ufqlarda mavjlanadi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

Daryo boʻlmoq 1) oz-ozdan qoʻshilib, koʻpa-yib, daryoga aylanmoq. ◆ Oz-ozdan oʻrganib, dono boʻlur, qatradan koʻpayib, daryo boʻlur. Maqol . ◆ Birlashgan daryo boʻlur, Tarqalgan irmoq boʻlur. Maqol; 2) koʻchma joʻshmoq; toʻlib-toshmoq. ◆ Koʻz yoshi daryo boʻlib oqdi. shsh Yuragim daryo boʻlib Toshdi sevinch qirgʻogʻidan. Yo. Mirzo . Daryodan bir tomchi Qolgan qismiga nisbatan juda oz. ◆ Daryodan bir tomchi, Toʻngʻizdan bir tuk. Maqol . n ◆ Bu aytganlarim daryosidan bir tomchigina!\. Nazir, „Soʻnmas chaqmoqlar“ . Yuragi daryo ayn. yuragi keng q. keng. ◆ Ham-maning yuragi senikiga oʻxshagan daryomi? Oydin, „Farhodlar“ . ◆ Buncha yuragingiz daryo boʻlmasa, javrayverib jagʻim toldi, yo ha, yo yoʻq, demaysiz. "Mushtum" .

3 koʻchma Bitmas-tuganmas; boy; keng. ◆ Taqsirimning ilmlari juda daryo, oʻzlari Buxoroda xatmi kitob qilganlar! A. Qodiriy, „Mehrobdan chayon“ . ◆ Xudoyimning bir daryosi gʻazab boʻlsa, ming daryosi rahmat. Hamza, „Tanlangan asarlar“ .

4 esk. ayn. dengiz.

Shoʻr daryo yoki Daryoyi shoʻr Kaspiy dengizi. ◆ Bu argʻumogʻingiz bilan Daryoyi shoʻrgacha yeta-siz. Oybek, „Navoiy“ .

5 koʻchma Boylik, xazina. ◆ Sanʼatkor xalq tshsh daryosidan oʻrinli foydalana olsa, bir qatrasi bilan serzavq, ancha baquvvat gullar koʻkartira oladi. "OʻTA" .

6 koʻchma Oʻtib ketuvchi, oʻtkinchi. ◆ Hayhot! Yoshlik, bolalik bir daryo — oqdi-ketdi. Ming afsus. K. Yashin, „Hamza“ .

7 koʻchma Oqim, kechmish; tarz. ◆ Oqibatda turmush daryosi istagan tomonga oqizdi. Sh. Rashidov, „Boʻrondan kuchli“ . ◆ Hamma narsa oʻz yoʻlidan borar, hayot daryosi uni oʻzining oʻynoqi toʻlqinlariga mindirib, hamon olgʻa surardi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ .

Antonimlari

ДАРЁ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Ot

daryo (koʻplik daryolar)

• Eski Prusscha: ape
• Yoqutcha: өрүс

Ruscha _ru

daryo
1 река; // речной; ◆ kema qatnaydigan ~lar судоходные реки; ◆ ~ boʻyi берег реки; ◆ ~ying quyi tomoni, ~ning etagi низовье реки; ◆ ~ yoqalaridagi yerlar пойменные земли; ◆ yurgan - ~ , oʻtirgan - boʻyra посл. кто идёт - тот река, кто сидит - тот циновка (т. е. пока сидящий сидит, идущий далеко уйдет); ◆ xaloyiq ~day oqib borar edi толпа двигалась рекой; ◆ ~ kemalari речные суда;
2 уст. море; Daryoyi shoʻr (букв. солёное море) Каспийское море;
3 перен. огромное, несметное количество, море (чего-л.); ◆ bu odam ilmga ~, bu odamning ilmi ~ u этого человека громадные знания; ◆ ~-~ очень много, море, реки (чего-л.); ◆ ~-~ koʻz yoshi море слёз; ◆ ~-~ qon реки крови; ◆ 

• yuragi ~ odam хладнокровный человек, человек огромной выдержки; ◆ ~ dan bir tomchi капля в море.
  

Qoraqalpoqcha (kar)

Pak qiz

Ot

daryo

Tillar

• Inglizcha: river
• Forscha: دریا (daryâ)
• Nauruancha: ekaw