ha

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ha

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

I yukl. 1 Javobda biror fikrni tasdiqlashni, rozilikni bildiradi. ◆ -Shu gaplar toʻgʻrimi? -Ha. -Shu yigit ukangizmi? -Ha. sht Ha, rost, bemorlarning koʻpi har yerdan kelgan odamlar.. S. Karomatov, „Ol-tin qum“ . ◆ -Ha, — dedi Orif Nosirov. — Ha-dimda sayyoramizda fazogirlar boʻlishgani toʻgʻrisida.. baʼzilar aytishgan. O. Moʻminov, „Xiyobondagi uch uchrashuv“ .

2 Biror fikrni, faktni alohida qayd etadi, taʼkidlaydi. ◆ Muqaddam bir nafas quloq solib, bu kuyni avval hech qayerda eshitmaganini sezdi. Ha, bu yangi kuy edi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ . ◆ Ha, becho-raning boshiga mushkul ish tushib turipti. A. Qahhor, „Ogʻaynilar“ .

3 Kutilmaganda biror yangi narsa, hodisa, fikr yodga tushganda, biror kimsa yoki narsani eslashga urinishda, suhbat mavzusini oʻzgartirish kabi hollarda "ayt-ganday", "aytmoqchi" degan maʼnoni bildiradi yoki shu soʻzlarga xos maʼnoni taʼ-kidlab, unga eʼtiborni tortadi. ◆ Ha, yana bir yangilikni eshiting. m ◆ Oti qursin.. Ha, aytgandek, oshingizni yeysizmi? A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ . ◆ -Ha, gap bu yoqda deng! — dedi.. soʻzlarni urgʻularga boʻlib. S. Karomatov, „Oltin qum“ . ◆ Bir oydan beri mina-miz-ku, yangi ot, yangi foytun. Katta may-dondagi saroyda. Ha, qoʻshishni, haydaiti bi-lasanmi ? Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ha

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

II 1 Soʻroq va taxmin maʼnolarini taʼkidlash uchun ishlatiladi; soʻroqqa eʼtiborni jalb etadi. ◆ Ha, nega ranging boʻzarib ketdi?.. E. Raimov, „Ajab qishloq“ . ◆ Haydar ota uni ochiq chehra bilan qarshi olishga harchand urinsa ham, Asrorqul ziyraklik qi-lib: -Ha, zerikkanga oʻxshaysan-ku, — dedi. A. Qahhor, „Asror bobo“ . ◆ Ha, usta, tinchlikmi?.. Mirmuhsin, „Meʼmor“ .

2 Undov gaplar tarkibida (ya tovushi turlicha — kuchli, choʻziq va boshqacha ayti-lib) maʼqullash, norozilik, taajjub kabi his-tuygʻularni ifodalaydi. ◆ -Ha, noinsof, ha, koʻppak! — Qoratoy boyni soʻka boshladi.. Oybek, Tanlangan asarlar. ◆ Ha, barakalla.. katta xoʻjalikka xoʻjayin boʻlasiz. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ . ◆ -Ha-a! — deb yubordi Ziyo aka va bir oz oʻylagandan keyin soʻradi: -Buni siz aniq bilasizmi ? A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar.

3 Biror ish-harakatga undashni, shu maʼnoda qoʻllab-quvvatlashni bildiradi. ◆ Ha, boʻla qolinglar, vaqt ketyapti. "Ha" degan tuyaga mador. Maqol .

4 Biror ish-harakatga undash, qistash maʼnolarini anglatadi. ◆ Ha, tez boʻl. Ha, qarab turasanmi? n ◆ Odamlar Tojiboyni tartibga chaqirib chugʻurlashdi: -Ha, sal ogʻir boʻl! Yengillik qilma! P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .

5 Taajjub, norozilik, rad etish kabi maʼnolarni anglatadi. ◆ Ha, nega bunday dey-siz? Ha, gunohimiz nima? shsh -Ha, Boʻtaboy aka, bemahalda nima qilib yuribsiz? Tinchlikmi? -Tinchlik, — dedi Boʻtaboy. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ .

6 Birovga murojaat qilganda, "hoy" yoki "ho" soʻzlari oʻrnida ishlatiladi. ◆ Karim, ha Karim, menga qara.

Antonimlari

ҲА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

ha
1 частица да, хорошо, ладно (выражает согласие, утверждение, подтверждение); siz kelasizmi? - ha, albatta kelaman вы придёте? - Да, обязательно приду; ◆ ~, bu yaxshifikr да, это хорошая мысль; ◆ ~, endi tushundim да, я теперь понял; ◆ ~mi, yoʻqmi? да или нет?; ◆ ~, xoʻp ну хорошо; ◆ ~, mayli ну уж ладно, ну ладно уж;
2 вводн. да; ◆ ~, aytgandek (aytgancha) да, кстати; да, кстати сказать; да, к слову сказать; да, между прочим;
3 межд. а (употребляется при обращении к кому-л.); ◆ Karim, ~, Karim, beri kel! Карим, а Карим, иди сюда!;
4 межд. вот, ну и, нувот; ◆ ~, barakalla!, ~, balli! вот молодец!, ну и молодец!; ◆ ~, mana bu boshqa gap ну вот, это другое дело;
5 межд. ладно (уж); ◆ ~, oʻltira turing ладно уж, пока посидите; ◆ ~, hechqisi yoʻq ладно, ничего;
6 межд. ну; ◆ ~, nima gap oʻzi? ну, в чём дело? ◆ ~, nima boʻldi? ну, что случилось?;
7 межд. а, ну (передаёт возражение возмущение); ◆ ~, nega bunday deysiz? а зачем вы так говорите?; ◆ ~, nega? а почему, а зачем; с какой стати?;
8 межд. да (ответ на зов); ◆ ~de, birov chaqirayotir скажи «да» (откликнись), кто-то зовёт; ◆ 

• "~" e ga "hu" keladi погов. как аукнется, так и откликнется; ◆ ~ demay вот-вот, скоро, с минуты на минуту; ◆ ~ demay yoz keladi скоро наступит лето; лето на носу; ◆ ~ deb, ~ desa то и дело, всё время, без конца; ◆ ~ deb sovuq suv icha berma не пей без конца холодную воду; ◆ ~ deganda скоро, быстро; ◆ u ~ deganda kela bermadi он долго не шёл.