Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

hay-da-moq

Aytilishi

Etimologiyasi

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Biror tomonga qarab yurishga qistamoq; borishga majbur qilmoq; yoʻllamoq. ◆ Oʻn bir kishini bandi qilib, qoʻl-larini chilvir bilan bogʻlatdi-da, oldiga solib haydab ketdi. K. Yashin, „Hamza“ . Yi-gitali podani oʻtgan hafta oʻtlagan yeriga — ◆ soy boʻyiga haydadi. T. Malik, „Ajab dunyo“ . ◆ Uzoqda chiroq miltillab koʻrindi.. Otni toʻgʻri oʻsha tomonga haydadi. M. Hazratqu-lov, „Jurʼat“ .

2 koʻchma Biror tomonga yuritmoq, yoʻ-naltirmoq, yoʻnalishini burmoq (jonsiz narsalar haqida). ◆ Koʻtarmalik bilan ishing boʻlmasin! Suvni Soyariqqa haydab, Oqso-qolning qulogʻidan xabar ol. N. Safarov, „Uygʻonish“ . ◆ Kattalarxoʻp desa, togʻni teshib, Tojiksoyni haydab kelamiz. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ .

3 Mavjud joyidan, maʼlum makondan ketkazmoq, ketishga majbur qilmoq. ◆ Oʻsha, Muqaddam haydab yuborganidan beri bu uyga qadam bosishga haqi yoʻqligini bilardi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloqsol“ . ◆ Yoʻq.. qaysi diyonatli ota.. qoʻy ogʻzidan choʻp olmagan oʻgʻlini "oq" qilib, dargohidan haydar ekan ?! K. Yashin, „Hamza“ . ◆ Oʻrtoqlari oldida yalinib borgan ekan, haydashibdi-ku.. H. Nazir, „Yonar daryo“ . ^

4 koʻchma Yoʻq qilmoq; ketkazmoq. ◆ Dilin-gizdagi vasvasalarni haydang. K. Yashin, „Hamza“ . ◆ Ekinzorlarda boʻladigan tonggi bir tarovat.. muzdek shabada.. — barchasi Avaz-ning koʻnglidan mujmagʻil, ogʻir tush aso-ratini haydagandek boʻldi. S. Siyoyev, „Avaz“ . ◆ Kek saqlamas, dilxiraligini haydab, oʻzini idora eta olar edi. S. Siyoyev, „Avaz“ .

5 Ish, mansab va shu kabilardan chetlatmoq, mahrum qilmoq; quvmoq, ketkazmoq. ◆ ..oʻsha-larning yordami bilan qamalmay qolibdi-lar-u, faqat ishdan haydalibdilar. E. Rai-mov, „Ajab qishloq“ . Nikolay taxtdan hay-dajiu6, inqilob boʻlgan kun olti yashar goʻdak ekanman. N. Safarov, Olovli izlar. ◆ Bilsa, institutdan haydaydi. "Guldasta" .

6 Transport vositasini minib, yur-gizib, boshqarib bormoq. ◆ Otam arava hay-dar edi. Akam mashina haydaydi. yat U doʻ-konlarga gazlama tashidi, izvosh haydadi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Biron kor-hol boʻlmasin, deb motorga oʻt berib, jadal haydab ketdi. S. Ahmad, „Yulduz“ .

7 Yerni maxsus asbob (plug, omoch, soʻqa kabi) tishi bilan tilib, yorib, oʻyib yum-shatmoq. ◆ Yerni traktor bilan haydamoq. Yer haydasang, kuz hayda, kuz haydamasang, yuz hayda. Maqol . tt Tushdan keyin uyga kelib, bugʻdoy oʻraman.. arpadan boʻshagan yerni hay-dab, mola bosaman. S. Siyoyev, Yorugʻlik.

8 kim. Isitish yoki qaynatish yoʻli bilan tarkibiy qismlarga ajratmoq; shu yoʻl bilan biror narsa ajratib olmoq. ◆ Spirt haydamoq.

Sinonimlari

Antonimlari

ҲАЙДАМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

haydamoq
1 гнать, гонять, погонять; изгонять, выгонять; mol haydash прогон скота; mushukni uydan haydab chiqarmoq выгнать кошку из комнаты; podani dalaga haydab bormoq выгонять стадо в поле; otlarni otxonaga haydab keltirmoq (или kelmoq) пригонять лошадей в конюшню;
2 водить, управлять; ◆ avtomashina ~ водить автомашину; ◆ izvosh ~ 1) править лошадьми; 2) быть извозчиком; ◆ juvoz ~ сбивать масло на маслобойке (водя лошадь по кругу);
3 пахать; ◆ yer ~ пахать землю; ◆ traktor bilan yer ~ пахать землю трактором; ◆ qoʻsh ~ пахать землю тягловой силой (парой волов, лошадей и т. п.); yer haydasang - kuz hayda, kuz haydamasang - yuz hayda посл. если пахать, так паши осенью, упустил - паши сто раз;
4 хим. гнать, перегонять, возгонять; ◆ spirt ~ гнать спирт.

haydamoq