kim

Turkcha (tr)

kim

kim

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

kim

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 soʻr. olm. Umuman, shaxe haqida (ismi, ish-amali va b. nuqtai nazardan) soʻroqni bildiradi. ◆ -Kim keldi?-Sobir. -Menu kim soʻradi? -Direktor, n ◆ -Mening bu yerda ekanligimni kim aytdi? — dedi Sidiqjon birpas jimlikdan soʻng. — Oʻzingiz soʻroqlab bildingizmi? Kimdan soʻradingiz? A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ . ◆ -Xoʻp, yangi ochiladigan maktablarda kim oʻqiydi ? — dedi boy. -Mu-sulmon bolalari. Oybek, Tanlangan asarlar. ◆ -Siz oʻzingiz kimsiz? - Oʻgʻlingiz Nizomiddin-ning doʻstlaridanman. Mirmuhsin, „Meʼmor“ . ◆ -Yuvgʻuchi kerak boʻlsa, kadxudoning uyiga bor. Kiming oʻlgan? — dedi choyxonachi qalandarga. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .

2 Ismi, ish-vazifasi va b. jihatdan aniq boʻlmagan shaxsni bildiradi. ◆ Shuning uchunmi, koʻksi zardobga toʻlib, dardini kim-ga aytishini bilmay qolgan kezlarida, Avaz Mutribni sogʻinadi, unga koʻngil yoradi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .

3 Nisbiy olmosh vazifasida ergash gap-ni bosh gapga bogʻlash uchun xizmat qiladi. ◆ Kimning bilagida kuchi boʻlsa, kim ishning havosini olsa, oʻsha zarbdor boʻlaveradi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ .

4 Qator kelgan bir necha gaplar boshida qoʻllanib, biri, baʼzisi degan maʼnoni bildiradi. ◆ Ularning bari jarohatlangan: kimi boshini ushlaydi, kimi belini koʻtara olmay-di. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Aksarining ust-boshi yupun.. kimlarda poxol tiqilgan eski kalish, kimlarda jagʻi yirtiq kavush, lekin ular shod. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

Kim biladi (yoki bilsin) Shaxe, narsa, voqea-hodisa va shu kabilarning nomaʼlum-ligi, aniq emasligini bildiradi; bil-mayman, bilmadim (bilmasam). ◆ Qirgʻiz Oʻroz belbogʻiga mahkam chandib tugilgan bitta-gina soʻlkavoyni (kim biladi, buni qachon-lardan beri saqlab kelgan u) chiqarib, se-kingina tashladi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Oriyatli boʻlganidan, odamlar yuziga tik qaragani uyaladimi, kim bilsin, bu ayolning vujudida oʻn erkakning or-nomusi bor edi. T. Ashurov, „Oq ot“ . Kim aytadi sizni (seni) Shaxsning qilgan ishi, xatti-harakati unga munosib emasligini bildiradi, qayd etadi. ◆ Yashang-e, sizni kim aytadi qishloq muxbiri deb? "Guldasta" .

Antonimlari

КИМ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

• Yoqutcha: ким

Ruscha _ru

kim
1 мест. вопр. кто; ◆ ~ keldi? кто пришёл?; ◆ ~lar keldi? кто пришли?, кто прибыли (приехали)?; ◆ u ~? или ◆ ~ u? кто он такой?; ◆ ~ing u, ukangmi? кто он тебе, младший брат, что ли?; ◆ uning sizdan boshqa ~i bor?! кто же есть у него кроме вас?! (т. е. у него кроме вас никого нет); ◆ uning hech ~i yoʻq у него никого нет (из родных); ◆ ~ boʻlmasin мало ли кто; кто бы то ни был; ◆ uning ishini ~ koʻrmasin, maqtaydi кто бы ни видел его работу, все хвалят; ◆ ~ bilsin, u hozir qayerda yuribdi кто его знает, где он сейчас ходит; ◆ ~ki birovga choh qazisa, oʻzi yiqiladi посл. кто роет яму другому, сам в неё попадёт; ◆ ~da-~ кто, кто бы то ни был; всякий; ◆ ~da-~ toʻgaraqqa qatnashuvni hohlasa, yozilib qoʻysin кто хочет участвовать в кружке, пусть записывается; ◆ ~dir кто-то; какой-то (о человеке); кто-нибудь; ◆ kecha ~dir meni yoʻqlagan emish говорят, вчера кто-то спрашивал обо мне;
2 мест. разделит. один (одни)... другой (другие); кто... кто; ◆ ~ somonxonaga ketgan, ~lar dahlizda, omborxonada yotib olishdi (И. Гончаров, «Жарлик») кто ушёл на сеновал, кто растянулся в сенях, в сарае; ◆ Ularning bari jarohatlangan; ~ boshini ushlaydi, ~ belini koʻtara olmaydi (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») Все они ранены; кто держится за голову, кто не может пошевелить поясницей; ◆ 

• ~ oshdi savdosi продажа с аукциона, продажа с молотка.