Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

kul-moq

Aytilishi

Etimologiyasi

KUL— ' xursandlik, zavq-shavq holatini ifoda — lovchi ovozlar chiqar-'. Uydagilar kulganda ay— vondagilar iljayibdi (Maqol). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu feʼl asli kül— tar — zida talaffuz qilingan (ПДП, 397; DS, 325; ЭСТЯ, III, 99); oʻzbek tilida oʻ unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: kül— > kul— .
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Yuz, koʻz harakatlari yoki turlicha tovush (tovushlar) bilan xursand-ligini, zavq-shavqini ifodalamoq, kul-gi ifodalamoq. ◆ Xoxolab kulmoq. Qahqaha urib kulmoq. Piq etib kulmoq. Hiringlab kulmoq. Muloyim kulmoq. Miyigʻida kulmoq. m ◆ Oldin Kamoliddin maxdum, unga ergashib Asad qori hi-hilab kuldi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ . ◆ Avaz, Feruz shaʼniga aytgan bir baytini eslab, murtida kuldi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ . ◆ Hafiz Mirzamuhamedovichning kulib turgan chehrasi jiddiylashdi. S. Karomatov, „Oltin qum“ . ◆ Hamon kulib turgan koʻzlari bilan uni boshdan-oyoq kuzatib chiq-di. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ .

2 Kulgi bilan masxaralamoq, mazax qil-moq. ◆ Oyi, siz sezasizmi, boynikida orqam-dan kulishadi, gapirishadi, piching, kesatiq-mesatiq.. man yaqinlashsam, jim boʻlishadi [dedi Gulnor]. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Qandoq boraman.. kulmaydimi hamma. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ . ◆ Kulsa ku-laversin, bari bir oʻz fikrimda qolaman. X. Toʻxtaboyev, „Shirin qovunlar mamlakati“ .

Baxti kulmoq Baxt-omadi yurishmoq, baxtli boʻlmoq. ◆ Mingboshiga tegmagani bilan Zebixonning baxti kularmidi? Choʻlpon, „Kecha va kunduz“ . Ichida kulmoq Hech qanday tashqi ifodasiz kulish holatida boʻlmoq. ◆ Qoʻchqor uning xayolidagi oʻylarini biladi va ichida kuladi. O. Yoqubov, „Er boshiga ish tushsa“ . ◆ -Ishqilib, uyida boʻlmasin-da, — deydi umid bilan, soʻng oʻzining soddaligi-dan ichida kuladi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ . Ustidan kulmoq Masxarali munosabatda boʻlmoq, mazax bilan kulmoq. ◆ Men doʻzaxdan choʻchimasman, ustimdan kulma. Men chidar-man, ammo qayda haqiqat, imon? A. Ori-pov, „Jannatga yoʻl“ .

Sinonimlari

jilmaymoq, tirjaymoq

Antonimlari

КУЛМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

kulmoq
1 смеяться; ◆ xaxolab ~ или ◆ qahqaha urib ~ хохотать, громко смеяться; kulaverib ichagi uzildi или kula-kula esi ketdi он смеялся (хохотал) до упаду; ◆ miyigʻida ~ (букв. смеяться в усы) ухмыляться, улыбаться; u miyigʻida kulib qoʻydi он ухмыльнулься, улыбнулся;
2 перен. высмеивать (кого-что-л.); ◆ birovdan ~ смеяться над кем-либо; высмеивать кого-либо; ishtonsiz tizzasi yirtiqqa kular посл. (у самого) штанов нет, а смеется над тем, у кого порваны колени; соотв. в чужом глазу соломинку видит, а в своём бревна не замечает; * baxti kuldi ему повезло, ему улыбнулось счастье.

kulmoq