maqom

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ma-qom

Etimologiyasi

I |a. — joy, oʻrin; tovush-lar qatori, kuy (ohang) tuzilishi

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Mu-sulmon Sharqi musiqasida musiqiy ohang, kuy yoʻli, tartibi, shakli va janri. ◆ Saidiy oʻltirgan yerida mashq maqomiga tebranar edi. A. Qahhor . Sarob. ◆ Ashula nihoyatiga yetdi. Lekin bir zumdan keyin yana ayni tovush parvoz qildi. Ammo oʻzga maqomda. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

2 "Shashmaqom" deb atalgan olti qism-dan iborat oʻzbek mumtoz musiqa asarining har bir qismi. ◆ "Navo" maqomi. Maqomlar-dan parchalar. m ◆ Sheroziyning qoʻllarida soz, Gurkiraydi maqom kuylari. E. Rahim .

3 Tartib, oʻlchov. ◆ Uzun sariq katirini bir maqomda tebratib chiqillayotgan katta devor soati uzib-uzib dangʻillay boshladi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .

4 Oʻyinda usulga, ritmga mos qoʻl, oyoq, badan va yuz harakati; muqom. ◆ Shoʻx yigitlar oʻyinchining maqomiga qiyqiriq bilan javob berardilar. S. Ahmad, „Qadrdon dalalar“ .

5 koʻchma s. t. Xatti-harakat, usul; yoʻl. ◆ Usta koʻrmagan shogird har maqomga yoʻrgʻalar. Maqol . n ◆ Nosirxon toʻra juda munofiq.. igʻvogar odam ekan. Bizga qarshi kurashmoq uchun oʻzini har maqomga soldi. M. Muhammad-jonov, „Turmush urinishlari“ .

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ma-qom

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

II \a. — vaziyat, mavqe; oʻrin,

joy; daraja, martaba] kt. 1 Oʻrin, joy.

2 Martaba, mavqe. ◆ Oliy maqomga erish-moq. m ◆ Bu uchinchi oilaga koʻchishda Anvarni eng xursand qilgan narsa maktabdagi bola-larning ozor berishlaridan qutulishi va dom-laning asrandi oʻgʻli maqomini olishi boʻldi. A. Qodiriy, „Mehrobdan chayon“ .

3 huq. Saylab qoʻyiladigan shaxslar, fu-qarolar, davlat idoralari, tashkilot, mu-assasa, xalqaro tashkilotlarning meʼyoriy hujjat bilan rasmiylashtirilgan huquqiy holati. ◆ Taʼsis hujjatlari toʻla-toʻkis va nuqsonsiz boʻlsa, diniy tashkilot davlat roʻyxatiga olinib, yuridik shaxs maqomiga ega boʻladi va qonun doirasida faoliyat yurita boshlaydi. Gazetadan .

4 din. Tasavvufda har bir sufiy bosib oʻtishi lozim boʻlgan bosqichlardan biri yoki har biri (aksar manbalarda toʻrt maqom: shariat, tariqat, maʼrifat, haqiqat tilga olinadi).

Antonimlari

МАҚОМ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

maqom I
1 мотив, мелодня; лад; ◆ usta koʻrmagan shogird har ~ga yoʻrgʻalar погов. (букв. ученик, не знавший учителя, танцует на все лады) человек, не прошедший хорошую школу обучения, пробует работать по-всякому, неумея толком взяться за работу; ◆ bir ~da ритмично;
2 маком (название каждой из шести частей узбекского классического народного музыкально-вокального произведения «Шашмаком»; см. shashmaqom);
3 па (в танце);
4 перен. грация; ◆ ~ bilan грациозно;
5 перен. выходки, проделки; ◆ ~ingni qoʻy! брось свои проделки!

maqom II
уст. чин, должность, ранг; место; ◆ oliy ~ высокий пост, высокий чин.