mehribon

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

meh-ri-bon

Etimologiyasi

MEHRIBON Bu sifat ПРСda [mehrebon] shaklida (545), ТжРСda mehrubon shaklida (228) keltirilgan. Asli mehr otiga (q.) 'qara-' maʼnosini ifodalaydigan -bon qoʻshimchasini (ТжРС, 542) qoʻshib hosil qilingan; qator kelgan hrb tovushlarining aytilishini yengillashtirish uchun hr oraligʻiga fors tilida ye(e) tovushi, tojik tilida u tovushi kiritilgan; Oʻzbek tilida kiritma tovush vazifasi i tovushiga yuklangan. Bu sifat 'raxm-shafkat koʻrsatadigan' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, 1, 462). Oʻzbek tilida bu sifatdan mehribonlik, mehribonchilik mavhum otlari yasalgan. Oʻzbek soʻzlashuv tilida bu sifat va otlar mihrivon, mihrivonlik, mihrivonchilik tarzida ham aytiladi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

\f. IJL.J4-0 — yoqimtoy, muloyim; rahmdil, iltifotli

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Mehr-shafqat koʻrsatuvchi, mehr bilan munosa-batda boʻluvchi. ◆ Mohlar oyimning Anvar bilan muomalasi xolis va samimiy boʻlib, u Anvarga oʻz bolasiday mehribon edi. A. Qodiriy, „Mehrobdan chayon“ . ◆ Bolalarining bax-ti uchun har qanday jafolarga oʻzini ot-gan, mehribon, shafqatli ona! Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

2 ayn. gʻamxoʻr. ◆ Bu yerda bir mehribonim yoʻqki, menga koʻmaklashsa. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

3 koʻchma Mehr (mehribonlik) ifodalov-chi. ◆ Hamisha kulib turadigan mehribon chehra-si.. hozir jiddiy edi. M. Ismoiliy, „Fargʻo-na t“ .o. ◆ Elmurodning qanday ahvolga tushgani-ni sezgan Gulsum uni mehribon soʻzlari bilan yupatmoqchi boʻlib kelgan edi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .

Antonimlari

МЕҲРИБОН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

mehribon
1 любящий; ◆ ~ ona любящая мать;
2 благосклонный, добрый; мягкий; нежный; любезный; ◆ ... bu yerda bir ~im yoʻqqi, menga koʻmaklashsa (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон»)... здесь нет никого благосклонного ко мне, кто мог бы помочь;◆ u bizga ~ edi он был с ними очень любезен;
3 милосердный; добросердечный; заботливый.