ost
Ot
ost
Ot
ost
Ot
ost
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
ost
Aytilishi
Etimologiyasi
OST 'pastdagi sath’, ’tag’, ’tub’. Daraxtlarning o s t i g a huyosh nuri deyarli tushmas edi. Bu ot qadimgi turkiy tildagi ’past’, ’tag’ maʼnosini ang— latgan as otidan oʻrin maʼnosini ifodalovchi -t qoʻshimchasi bilan hosil qilingan (ЭСТЯ, I, 195; ПДП, 361); oʻzbek tilida a unlisi â unlisiga almashgan: as + t = ast > âst.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
Maʼnosi
1 Narsaning tag qismi, tagi, tubi. ◆ Qurbon ota engashib, samovarning ostiga sim tiqayotgan edi, qaddini rostlab, Si-diqjonga karadi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chi-rokdari“ .
2 Narsaning quyi qismiga, tagiga yaqin joy. ◆ Gulnor deraza ostiga koʻrpacha solib, kazni oʻtkazdi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . 3 Narsaning yaqin atrofi, tevaragi. ◆ Putchi, kuloklari ostida oʻk uzshshb turarkan, tomirlarida joʻshqin kuch, yuragida yuksak hislarning, orzularning boʻronini sezdi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Ona bokka yetib kelganda, Tursunboi koʻchatlar ostini yum-shatayotgan edi. T. Ashurov, „Oq ot“ .
4 Narsalar egallab, bosib yoki qoplab turgan joy, narsaning tagidagi joy, tag. ◆ Daraxtlarning osti sashin edi.
5 Narsaning ichki qismi, ichi, orasi, qaʼri. ◆ Yer osti suvi. Yer osti boyliklari. n ◆ Begoyim yer ostida shyun qamirlasa, bila-digan kuvxotin. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ . ◆ Uni [togʻni] yer osti zilzilalari ham xalk ovozidek titratmagan edi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ .
6 Tag, tub (suv havzalarida). ◆ Dengiz osti. n ◆ Koʻp odaMjiap bu daryoning ostida yer tish-ladi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .
7 3-sh. egalik va j.k., oʻ-p. k. va ch.k. qoʻshimchalari bilan koʻmakchi vazifasida qoʻllanadi (q. ostiga, ostida, ostidan).
Sinonimlari
Antonimlari
ОСТ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
Ruscha ru
ost
1 низ, нижная часть, нижняя сторона; // нижний; ◆ binoning ost qismi нижняя часть здания; ◆ yer osti boyliklari богатства недр земли; ◆ suv osti kemasi подводная лодка; ◆ oshqozon osti bezi анат. поджелудочная железа; ◆ deraza osti подоконник;
2 в роли служебного имени: ◆ ostiga под, вниз; ◆ yashik ostiga gʻishtlar qoʻymoq подложить кирпичи под ящик; ◆ ostiga olmoq (или bosib olmoq) положить под себя, сесть верхом на (кого-что-л.); ◆ ostiga oʻtirmoq (или choʻkmoq) оседать; ◆ ostida под; внизу; ◆ qoʻl ostida в ведении, под властью (кого-чего-л.); ◆ uning rahbarligi ostida под его руководством; tahlika (или havf) ◆ ostida под угрозой; ◆ ostidan 1) из-под; снизу; ◆ ostidan olmoq извлекать, брать (что-л. из-под чего-л.); доставать снизу; 2) под; ◆ palto ostidan kostyum kiymoq надевать костюм под пальто; ◆
- yo ost idan, yo ustidan (букв. или снизу, или сверху) либо пан, либо пропал; ◆ oyoq osti boʻlmoq см. oyoq I; ◆ oyoq osti qilmoq см. ◆ oyoq I; ost-ust = ostin-ustin 2 .