rang

Oʻzbekcha (uz)

rang I

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

rang

Etimologiyasi

f. — tuye, rang, boʻyoq

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Boʻyash

uchun ishlatiladigan modda; boʻyoq. ◆ Kuruq rang. Ipak boʻyaydigan rang. Rang bermoq. n ◆ Stadion remont qilina boiiagan, panjaralar qizil, sariq rangga boʻyalgan. "Yoshlik" .

2 snt. Rangtasvirning asosiy ifoda va tasvir vositasi.

3 Narsalarga surtilgan yoki singdi-rilgan boʻyoq, sir. ◆ Shipi sharqcha naqshdor uy, naqshlari eskirib, rangi xiralangan, lekin x^CLiu diqqatni tortarlik holda. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Bugun u ishdan barvaqt qaytdi. Och zangori rangga boʻyalgan darvoza-dan oʻtib, hovliga kirdi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ .

4 Biror narsaning oʻziga xos boʻyogʻi; tus. ◆ Rangi sariq roʻmol. Hayvonlarning muhitga moagashadigan rangi. Olmaga rang kirib qol-di. yash Gʻoʻzalarning rangini koʻrgan sari, ichginam tuzday achiydi. N. Safarov, „Jaso-ratning davomi“ . ◆ Bir tup daraxtda qancha shox-shabba, qancha rang, qancha gul-meva, qan-chalab sir-sinoat bor. Gazetadan . ◆ Ovqat pishdi. Qozonning zangi chiqib qoraygan goʻjaga qatiq ham rang kirgizolmadi. A. Qahhor, „Anor“ .

5 Kishining yuzidagi qizidlik daraja-si. ◆ Uning rangida qoni yoʻq. Uning rangi qip-qizil. Rang koʻr, hol soʻr. Maqol . j ◆ Negadir Charosning yuzi xuddi shu gul bilan bir xil rangda ekanini endi sezdi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sod“ . ◆ Tursunoy bilan Sharo-fatning rangi boʻzday oqardi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

Rangi ketib qolmoq Yuzida dard, ogʻriq, uyqusizlik azobi namoyon boʻlmoq; ozib, toʻzib ketmoq. ◆ -Ranging ketib qolibdi, — dedi u Dilfuzaning koʻzlariga tikilib. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ . Rangi si-niqmoq q. rangi ketib qolmoq. ◆ Yodgor uning rangi siniqib, koʻzlari kirtayib qolganini sezar, iztirob chekib yurganini bilar, yugurib borib, qoʻlidan tutgisi, "men seni sogʻinib ketdim axir", degisi kelar, ammo jurʼati yetmas, bunday qilishga oʻzini haqsiz deb bilar edi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloqsol“ . Rangi oʻchib ketmoq 1) rangi oqarib, boʻza-rib ketmoq. ◆ -Haqorat qildi! — dedi Is-kandarov anchadan keyin tilga kirib. U rangi oʻchib, oʻrnidan turib ketdi: -Nega meni haqorat qilding, iflos.' Oʻ. Hoshimov, Qalbingga quloq sol; 2) koʻchma ozayib qolmoq, barakasi uchib ketmoq. ◆ Ikki-uch olishdayoq laganning rangi oʻchib ketdi. Gʻ. Gʻulom, „Shum bola“ .

6 koʻchma Gap, nutq, ohang va sh.k. dagi nozik boʻyoq, tus; koʻrinish, jilva. ◆ Bir zum-dan keyin yana ayni tovush parvoz qildi. Ammo oʻzga maqomda.. koʻngilni yana qattiqroq sehrlovchi.. ranglar bshgan. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Bir-ikki kun miyonasidagi kechi nmal a r turli rang bilan uning uyquli dimogʻida akslana boshladilar. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Eng yaqin kishilaridan ham yashirib yurgan, allaqachon oʻtmish daftar-larida rangi xiralashib ketgan xotiralar birdan tugʻyon urdi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ . ◆ Rangi ham, tusi ham namoyon dunyo, Qirqmi ellik bu, umr oʻrtasi. A. Oripov, „Yillar armoni“ .

7 koʻchma Jonlilik, fayz. ◆ Toshkentlik mashhur bir boyning xasisligi haqida eng keyingi, hali hech kimning qulogʻiga chatil-magan latifalar suhbatga “rang” berib turar edi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

rang II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

rang

Etimologiyasi

nem. Rang < fr. rang — qator

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

dipl. harb. Unvon, rutba darajasi. ◆ Birinchi rang kapitani.

rang III

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

rang

Etimologiyasi

f. iij

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Qiyoqqa oʻxshash yovvoyi oʻsimlik.

Antonimlari

РАНГ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Ot

rang (koʻplik ranglar)

Tillarda

koʻrinadigan yorugʻlikning spektral tarkibi

• Afrikaanscha: kleur
• Albancha: ngjyra
• Aragoncha: color
• Ozarbayjoncha: rəng
• Baskcha: kolore
• Bosniyacha: boja
• Katalancha: color
• Kongocha: langi
• Mojarcha: féher
• Niderlandcha: kleur
• Latishcha: krāsa
• Litvacha: spalva
• Esperantocha: koloro
• Irlandcha: dath
• Yaponcha: 色 (iro)
• Koreyscha: 색 (saek)
• Italyancha: colore
• Inglizcha: color
• Islandcha: litur
• Forscha: رنگ (rang)
• Portugalcha: cor
• Moʻgʻulcha: өнгө (öngö)
• Qirgʻizcha: түс
• Qozoqcha: түс
• Rumincha: coloare
• Ruscha: цвет (tsvet)
• Ruandacha: ibara
• Slovatscha: farba
• Slovencha: barva
• Turkcha: renk
• Tok-pisincha: kala
• Uygʻurcha: رەڭ
• Volofcha: melo
• Xitoycha: 颜色, (yánsè) 色 (sè)
• Yoqutcha: өҥ
• Chuvashcha: тĕс

Ruscha _ru

rang I
1 цвет; колер; тон; окраска (чего-л.); масть (животных); ◆ och sariq rang 1) ярко-жёлтый цвет; 2) ярко-жёлтого цвета; ◆ toʻq qizil rang 1) тёмно-красный цвет; 2) тёмно-красного цвета; ◆ hayvonlarning muhitga moslashadigan rangi защитная окраска животных;◆ olmalarga rang kirib qolibdi яблоки уже налились; яблоки начинают наливаться;
2 цвет лица; ◆ rang koʻr, hol soʻr погов. посмотри, как выглядит человек, и потом справляйся о его здоровье (т. е. по виду человека ты должен догадаться о состоянии его здоровья); ◆ bugʻdoy rang odam смуглый человек; ◆ rangi qip-qizil odam румяный человек; ◆ rangi yoʻq (или past, siniq, zahil) odam болезненно-бледный человек; ◆ rangi somonday sariq odam (букв. человек, жёлтый как солома) человек, жёлтый как шафран; ◆ rangida qoni yoʻq odam человек, у которого нет ни кровинки в лице; ◆ rangini boʻz qilmoq побледнеть, позеленеть (напр. от злости); ◆ rangi oʻchib ketdi он побледнел; ◆ naqshlarning rangi ketib qolibdi узоры выцвели, потеряли свежесть красок; ◆ Ikki-uch olishdayoq laganning rangi oʻchib ketdi (Ѓ. Ѓулом, «Шум бола») Взяли по две-три горсти, и тарелка с пловом почти опустела; ◆ pulning rangi oʻchib ketdi денег осталось самая малость; ◆ rangi oqardi он побледнел; ◆ rangi ketib qoldi 1) он побледнел (преимущественно о человеке, перенесшем болезнь); 2) выцвел; ◆ rangi olindi он стал бледным (после болезни); ◆ rangi quv oʻchdi он побледнел как полотно; ◆ rangi joyiga kelib qoldi он посвежёл, он выглядит лучше;
3 краска; ◆ quruq rang сухая краска; ◆ rang bermoq красить, окрашивать; накладывать краску; ◆ xiralangan ranglar поблёкшие краски;
4 перен. тон, оттенок, напев (речи, песни, мелодии); ◆ tovushning rangi оттенок звука.

rang II
воен. ранг; ◆ birinchi rang kapitani капитан первого ранга.

rang III
бот. осока толстостолбиковая, осока узколистная.

rang IV
лингв. ранг; chastotaviy lugʻatdagi soʻzningrangi ранг слова в частотном словаре.