sabil

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

sa-bil

Etimologiyasi

arab. – yoʻl; imkoniyat, vosita;

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1. Egasiz, qarovchisiz qolgan; egasiz, qarovsiz qolib xarob boʻlgan, ayanchli, achinarli ahvolga tushgan. ◆ Sabil boʻldi maning bu oʻsgan joyim, Senga tegsam, qattiq ekan manglayim. "Oysuluv". ◆ Qazingiz sabil qoladigan boʻldi, boyvachcha, kennoyim ertaga tugunchaga solib, turmaga olib bormasalar deb qoʻrqaman. S. Ahmad, „Hukm.“

Joni sabil Joni qattiq, chidamli, chayir.

2. koʻchma "Qurib ketgur", "qurgʻur" maʼnolarida qoʻllanadi. ◆ Men juda-a charchaganman, bilasiz. Oldin shu sabil buqogʻimni davolatib olsaydim [dedi Xolisa]. S. Nurov, „Narvon.“ ◆ [Xola:] Bizlardi magazinda boshqa narsa topilmasa ham, aroq deganning keti uzilmaydi, urugʻi koʻpmi sabilni(ng) yoki bulogʻi bormi, haytovur bosilib yotibdi. S. Nurov, „Narvoy.“

Sabil qolmoq Egasiz qolib, yoʻq boʻlib, oʻlib ketmoq. ◆ Sabil qolgur bu eshak, — dedi bir oʻtinkash, — chopishga yoʻl bermaydi. S. Ayniy, „Qullar.“ ◆ Shunda biz uni, tek tur, sabil qolgur, deya qamchilaymiz [dedi Ziyodulla] T. Murod, „Ot kishnagan oqshom.“

Antonimlari

САБИЛ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

sabil
1 осиротевший; оставшийся без хозяина; отверженный; пропавший, погибнувший; ◆ sabil boʻlmoq (или qolmoq) остаться без хозяина; остаться без присмотра; ◆ Sensiz sabil bular Jambil elatim («Равшан») Без тебя осиротеет моя страна Джамбиль;
2 бран. проклятый; ◆ sabil qolsin (или ќолгур) чтобы чёрт его побрал!, чёрт его дери!, чтоб ему (ей, тебе и т. д.) пропасть!