Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

shoʻx

Aytilishi

Etimologiyasi

SHOʻX Bu sifat ПРСda [shux\ shaklida (318), ТжРСda shoʻx shaklida (463) keltirilgan; oʻzbek tiliga tojik tilidagi shakli olingan; 'oʻyinqaroq', 'toʻpolonchi' maʼnolarini anglatadi (OʻTIL, II, 436). Bu sifatdan oʻzbek tilida shoʻxlik mavxum oti yasalgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

\f. - oʻynoqi; goʻzal sevgili

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Vaqtini oʻyin bilan oʻtkazadigan, oʻyin-qaroq; toʻpolonchi. ◆ Ertadan kechgacha yaylov dalada tinmay oʻynab charchagan shoʻx bolalar-ni bir lahzada va birdan uyqu oldi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Shoʻx bolalar koʻp, gʻildi-ragiga biron narsa suqib yoki oynasini olib ketsa, yoʻlda sarson boʻlib qolmaylik. S. Nurov, „Narvoy“ .

2 Oʻyin-kulgini, hazil-huzulni yaxshi koʻradigan; xushchaqchaq, quvnoq. ◆ Shoʻxqiz. m ◆ -O, bizning yigitlar juda shoʻx boʻladi, — dedi Muharram oʻtirayotib, — bitta namu-nasimana, qoshingizda turibdi. Shuhrat, „Shi-nelli yillar“ . ◆ Temirjon qishloq qizlarining nihoyatda shoʻx, hazsh1-mutoyiba gaplarga che-chan boʻliisharini koʻp eshitgan edi. J. Ab-dullaxonov, „Oriyat“ .

3 Oʻz qilikdari, ishvasi, noz-karash-masi bilan kishini oʻziga maftun qila-digan; oʻynoqi. ◆ Shoʻx koʻzlar. yat Necha kundan beri koʻrsatmayin vaslin sogʻintirdi, Ta-rahhum aylasun, ul shoʻxi jonon bir kelib ketsun. Hamza .

4 koʻchma Oʻynoqlab tez harakat qiladi-gan; oʻynoqi. ◆ Mashina ikki tomoni zalvorli togʻlar bilan oʻralgan, ilon izi boʻlib, shoʻx oqayotgan soy boʻyida toʻxtadi. N. Fozilov, „Diydor“ . ◆ Mulla Fazliddin uni shoʻx ot ustida chavandoz yigitlarday oʻtirganidan ham tanidi-yu, vujudi birdan qizib ketganday boʻldi. P. Qodirov, „Yulduzli tunlar“ .

5 koʻchma Kishiga shodlik bagʻishlaydi-gan, hazil-mutoyiba aralash, joʻshqin; oʻy-noqi, shoʻxchan (qoʻshiq, oʻyin, musiqa kabi-lar haqida). ◆ Shoʻx kuy. Shoʻx oʻyin. m ◆ Bir-biridan shoʻx, bir-biridan oʻynoqi ohanglarga yosh-yalanglar raqsga tushishyapti. Gazetadan . ◆ Faqat oʻqtin-oʻqtin urush sovuq nafasini purkagan kunlarda shoʻx kulgilar faryod bilan almashib, dashtni zir titratadi. O. Yoqu-bov, „Er boshiga ish tushsa“ .

Sinonimlari

Antonimlari

ШЎХ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

shoʻx
1 шаловливый, озорной; задорный; // шалун, озорник, проказник; сорванец; ◆ shoʻx bola озорной ребёнок; озорник, шалун;
2 живой, весёлый, резвый; разбитной; // ухарь; сорвиголова; ◆ shoʻx yigit весёлый (разбитной) парень; развесёлый молодец; сорвиголова; ◆ shoʻx qiz резвая девушка, резвунья, резвушка;
3 перен. игривый, задорный; весёлый; ухарский; ◆ shoʻx qoʻshiq развесёлая (ухарская) песня; ◆ shoʻx oʻyin весёлый, задорный танец; ◆ shoʻx muzika лёгкая, весёлая музыка;
4 = shoʻxchan(g) 2.

shoʻx