shovqin

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

shov-qin

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Qattiq gap-soʻzdan eshiti-ladigan, shuningdek, turli harakat, hodi-salar tufayli yuzaga kelib, qoʻshilib keta-digan tovushlar. ◆ -Oqlaymiz! Oqlaymiz! — choyxonani ishchilarning shovqini bosib ketdi. I. Rahim, „Chin muhabbat“ . ◆ Arkda jang toʻx-taydi. Ammo orqada hamon shovqin. Uygʻun va I . Sulton, Alisher Navoiy. ◆ Namoz asrga yaqin kuyov olomon bilan keldi. Toʻrt karnay, olti surnayning shovqini koʻkni tutdi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Unda-bunda sayyor at-torlarning "ip ketdi.." kabi qichqiriqlari shahar shovqiniga madad beribturadi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ . ◆ Chor atrof sayilchi-larning gʻovur-gʻuvuri, tramvay-trolleybus-larning shovqini bilan toʻlib toshgan. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ .

2 Baland ovoz bilan boʻlayotgan janjal, toʻpolon; shovqin-suron. -Hay, bu nima shov-qin? — kampir koʻcha tomonga quloq soldi. Oybek, Tanlangan asarlar. ◆ Mavlono Fazlid-din shovqin kelayotgan tomonga quloq solib turib, qoʻrqib ketdi. P. Qodirov, „Yulduzli tunlar“ .

Shovqin koʻtarmoq 1) ayn. shovqin qil-moq. ◆ -Yolgʻon, tuhmat! — deb boshqa dehqon-lar ham shovqin koʻtardilar. S. Ayniy, „Qul-lar; 2) biror xabarni keng yoymoq, bu haq-da jar solmoq“ . ◆ Nega matbuot shovqin koʻ-tarmaydi. A. Qaxhor, „Sarob“ . Shovqin solmoq 1) ayn. shovqin koʻtarmoq. ◆ Faqat ichkaridan mastlarning qiyqiriqlari, allakimning boʻgʻiq alyori eshitiladi; ashula, qichqiriq aralash yana allakim shovqin solib soʻkinadi. H. Gʻulom, Mashʼal; 2) qattiq (guvullagan, shovullagan va sh.k.) tovush chiqarmoq. Shov-qin solib soy oqar Qorabogʻ qishlogʻidan. X. Saloh. ◆ Bu tinchlikni faqat Oqsoygina bu-zadi.. kech kirganda, goʻyo ataylab qattiqroq shovqin solardi. S. Anorboyev, „Oqsoy“ . Shov-din dilmoq Birovga qarata qattiq ovoz bilan, baqirib gapirmoq. ◆ Bittang gapir!Bit-tang! Hammang baravar shovqin qilasan, gap uqib boʻladimi? Choʻlpon, „Kecha va kunduz“ .

3 tib. Odam organizmiga salbiy taʼsir etadigan va uning ishlashiga, dam olishiga xalaqit beradigan begona tovushlar majmui.

4 tlsh. Ogʻiz boʻshligʻida un ishtirokisiz hosil boʻladigan tovush. ◆ Faqat shovqindan hosil boʻlgan k, p, s, t, f, sh, ch, q, x, s, h tovushlari jarangsiz undosh tovushlardir. "Oʻzbek tili" darsligi.

Antonimlari

ШОВҚИН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Ot

shovqin (koʻplik shovqinlar)

Tillar

• Turkcha: patırtı

Ruscha _ru

shovqin
1 шум, крик, гомон; // шумовой; ◆ shovqin solmoq или koʻtarmoq шуметь, кричать, поднимать шум; бушевать;
2 лингв. шум (образование без участия голоса); ◆ Faqat shovqindan hosil boʻlgan k, p, s, t, f, sh, ch, x, s, h, tovushlari jarangsiz undosh tovushlardir («Ўзбек тили») Образованные посредством только шума звуки к, п, с, т, ф, ш, ч, х, ц, ћ являются глухими согласными.