toʻsh

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

toʻsh

Etimologiyasi

TOʻSH ' koʻkrakning yuqori qismi'. [Zebo] oynaga harab oʻzini tuzatdi. Durrachasi bilan t oʻ sh i g a yopishgan koʻylagini sal koʻtarib yelpindi (Shuhrat). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu ot asli tö:sh tarzida talaffuz qilingan (ЭСТЯ, III, 287); oʻsha davrlardayoq ö: unlisining choʻziqlik belgisi (De-^VON' ^1' ^keyinchalik oʻzbek tilida yumshoqlik bel — gisi ioʻqolgan: tö:sh > tösh> tosh.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
1 Gavdaning boʻyin bilan qorin oʻrtasidagi old qismi; koʻkrak. ◆ Toʻshni toʻshga qoʻymoq. n [ Zebo

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

◆ Oynaga qarab, oʻzini tu-zatdi. Durrachasi bilan toʻshiga yopishgan koʻy-lagini coji koʻtarib yelpidi. Shuhrat, „Shinelli yillar“ . ◆ Bolam, deb bosayin toʻshima, Kelgin, bolam, chaqqon qoshima. "Rustamxon" . ◆ Ayting, nima qilay?? Qizingizni toʻshiga tortgan nomard meni masxaralamaydimi ? S. A\mad, „Hukm“ .

2 Mol va qushlarning koʻkrak qismi, koʻkragi. ◆ Da.sh-tuzni suv olsa, qoʻngʻir gʻozning toʻshidan. Maqol . m ◆ Tagidagi qoʻngʻir ot qishloq koʻchasidan toʻshiga tuproq sachratib yoʻrtibboryapti. M. Mansurov, „Yombi“ .

3 Hayvon va parrandalarning koʻkrak oldi goʻshti, qovurgʻalardan qolgan qismi. ◆ Norinbop toʻsh. Tuzlangan qoʻy toʻshi. n ◆ Afan-di gʻozning toʻshini olib aytdi: -Men xiz-matdagi qulman.. shu ham boʻladi. "Latifa-lar" . ◆ Laganda samarqandcha mayiz nalov boʻ-lib, osh ustiga toʻsh va qazi qoʻyilgan. A. Ubay-dullayev, „Hayot oqimi“ .

4 koʻchma Biror narsaning koʻkrakka oʻx-shash, koʻkrakka nisbatlanuvchi, koʻkrakli yeri; siyna, bagʻir. ◆ Ona tuproq toʻshiga inson qoʻli bilan ilk chigit donalari qadaldi. Sh. Gʻulomov, „Yorqin ufqlar“ . ◆ Seni oʻrab olgan togʻ-lar toʻshiga Toʻlin oy yoymoqda kumush koki-lin. Zulfiya .

Toʻsh urmoq (yoki bermoq) 1) toʻshini tek-kizmoq, bagʻrini bermoq, qoʻymoq. ◆ Dilovar-xoʻja toʻsh berib yotgan yeridan irgʻib turdi. Shuhrat, „Oltin zanglamas“ . ◆ Toʻlqinga toʻsh urib qaldirgʻoch, Suv ustida etadi parvoz. E. Raxim; 2) biror yuksaklikka yetmoq, „urinmoq“ . ◆ Bulutga toʻsh urgan yuksak togʻlar ham Buyuk-likni sendan olar, onajon. M. Umarov .

4 shv. Tengqur; doʻst, oʻrtoq. Yetimda ne qilar teng bilan toʻishar. "Ravshan". ◆ Topib oʻynagil, ey bola, Oʻzingning tengu toʻshingni. "Tohir va Zuhra" .

Antonimlari

ТЎШ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

toʻsh
1 грудь; // грудной; ◆ toʻsh bezi анат. грудная железа; ◆ toʻsh bogʻi упряжь к верблюжьему седлу;
2 грудинка;
3 склон (горы); лоно (природы);
4 обл. сверстник; товарищ, друг; подруга; ◆ Yetimda ne qilar teng bilan toʻshlar! («Равшан») Откуда могут быть у сироты сверстники и друзья!