Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

xu-mor

Aytilishi

Etimologiyasi

a. jldch — (ichkilikdan) ka-raxtlik, bosh ogʻrigʻi

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 ot Odatlanish tu-fayli biror narsaga boʻlgan chanqoqlik; mushtoqlik, zoʻr istak. ◆ U bugun uyqudan bir qadar xumori bosilganday boʻlib turdi. S. Anorboyev, „Hamsuhbatlar“ .

Xumor qilmoq Biror narsaga yetishuvga boʻlgan intilishni, istakni kuchaytirmoq; oʻta xohlamoq; sogʻintirmoq (odatlangan narsa haqida). ◆ -Durust, oldingi kasbing xumor qilayotgani yoʻqmi?— deb hazillashdim. Shuk-rullo, „Saylanma“ . Xumordan chiqmoq Oʻylab yurgan biror ish yoki harakatni amalga oshi-rish natijasida taskin topmoq, tinchlan-moq. ◆ \Ahmad\ Uloq chopib, koʻpkarilarni koʻrib xumoridan chiqib, uyiga qaytmoqchi boʻldi. S. Nurov, „Maysalarni ayoz urmaydi“ . Xumori tutmoq Odatlangan narsasini qoʻmsamoq, sogʻinmoq; unga yetisha olmay tajang boʻlmoq. ◆ Qisqasi [cholning] nosi ado boʻlsa, ayniqsa, xumori tutganda, hech bir kuch uni toʻxtatib qololmaydi. N. Norqobilov, „Toʻqnashuv“ . Xu-morini tarqatmoq (yoki yozmoq) Oʻzi qoʻmsab, sogʻinib yurgan kimsa yoki narsaga yetishib qanoatlanmoq, taskin topmoq. ◆ Oʻynab, has-ratlashib, xumorini tarqatib, uyiga qay-tadi odam. Gazetadan . ◆ Sizlarni koʻrsam, u ni [nabiramni] koʻrganday xumorim yoziladi. "Sao-dat" .

2 Biror narsaga erishuvga, yetishuvga ish-tiyoqi baland, orzumand; mushtoq. ◆ "Xat ku-tib jonimda qolmadi toqat, Bir koʻrmoqqa xumor boʻldi Adolat!" I. Rahim, „Chin muhab-bat“ . ◆ Tojiboy xumor boʻlib, yana nos chekdi-da, otiga qamchiurdi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .

Xumor koʻz yoki koʻz(lar)i xumor 1) suzuk, chiroyli koʻz. ◆ Zumradning xumor koʻzlarida qandaydir chuqur bir qaygʻu yashiringan. H. Ziyoxonova, „Mening tabrigim“ . U [◆ Gulnor] chiroyli mayin tovush bilan soʻzlarkan, yi-gitning qoʻlidan choynak-piyola olarkan, shoʻx, xumor koʻzlari bilan yigitga qaraydi. Oybek, „Tanlangan asarlar; 2) shunday koʻzli yor, dilbar“ . ◆ Koʻz tindi kutib, koʻzi xumorim, nima boʻldi? Habibiy . Oʻz gapi oʻziga xumor qilmoq Oʻzining gapi oʻziga qiziq boʻlib tuyulmoq. ◆ Muallim oʻz gapi oʻziga xumor qilib xoxoladi.. "Yoshlik" .

Sinonimlari

Antonimlari

ХУМОР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

xumor
сильное желание, жажда чего-либо, как следствие привычки (напр. желание играть - для азартного игрока, выпить - для алкоголика и т. п.); ◆ xumor boʻlmoq 1) иметь сильное желание; жаждать; ◆ Nosvoy yoʻq, ertadan beri xumorman (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») Нет насвая, а желание мучает с самого утра (см. nosvoy); 2) пристраститься (к чему-л.);◆ xumor qilmoq испытывать сильное желание; соскучиться (по кому-чему-л.); ◆ xumordan tarqamoq (или chiqmoq) удовлетворить своё желание; ◆ xumor koʻz 1) томные глаза; 2) красавица с томными глазами.

xumor